(ျပည္သူ႕ေခတ္ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ ၄၊ အမွတ္ ၁၆၆၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၀ ရက္၊ ၂၀၁၃၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၈)
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ကို အနီးၾကည့္ အေ၀းၾကည့္ (၃၈)
ေအာင္ဒင္၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၃
အပိုင္း (၃၈) လႊတ္ေတာ္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္ အင္စတီက်ဴးရွင္း (Institution) (ဃ)
ပါတီမူဝါဒမ်ားကို လက္မခံႏိုင္တဲ့အခါ
ပါတီကိုယ္စားျပဳ  လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ပါတီရဲ့ မူဝါဒအတိုင္း  ရပ္တည္သင့္တယ္လို႕ ေျပာေတာ့ ပါတီရဲ့ မူဝါဒကိုယ္တိုင္က မွားေနရင္၊  ျပည့္သူ႕ဆနၵနဲ႕ မကိုက္ညီရင္ေကာလို႕ ေမးစရာရွိပါတယ္၊ အဲဒီလို  အေၾကာင္းကိစၥတစ္ခုအေပၚ ပါတီက ခ်မွတ္ထားတဲ့ မူဝါဒကို သေဘာမတူႏိုင္ရင္  ပါတီတြင္းမွာ အရင္ေဆြးေႏြးျပီး ျပင္ဆင္ဖို႕ ၾကိဳးစားရမွာပါ၊ ပါတီတြင္းမွာ  မူဝါဒျပင္ဖို႕ ၾကိဳးစားရင္း မေအာင္ျမင္တဲ့ အခါက်မွ ပါတီက ႏႈတ္ထြက္ျပီး  အျခားပါတီကို ကူးေျပာင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ တသီးပုဂၢလကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္နဲ႕  ရပ္တည္သင့္ပါတယ္၊ သတိၱရွိရွိနဲ႕ ပါတီရဲ့ မူဝါဒကို ပါတီတြင္းမွာ  ျပင္ဆင္ဖို႕မၾကိဳးစားပဲ ပါတီအလံေတာ္ေအာက္မွာ ဆက္ေနျပီး ပါတီရဲ့ မူဝါဒနဲ႕  ဆန္႕က်င္ရပ္တည္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ကို ပါတီက အေရးမယူရင္ ေနာက္ထပ္  အလားတူလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ မ်ားျပားလာေအာင္ အားေပးရာေရာက္ျပီး ပါတီရဲ့  ဦးေဆာင္မႈနဲ႕ ဩဇာက်ဆင္းရမွာပါ၊
အင္စတီက်ဴးရွင္းႏွင့္ အင္စတီက်ဴရွင္နယ္လိုက္ေဇးရွင္း
အင္စတီက်ဴးရွင္း  (Institution ) ဆိုတာ လူ႕အသိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုအတြင္း၊  လူမႈစနစ္တစ္ခုအတြင္းမွာ ရွိၾကတဲ့ လူသားအုပ္စုတစ္စုရဲ့  ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံုေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္၊ ျပ႒န္းတဲ့ လူေနမႈျဖစ္စဥ္ (Social  Order) နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း (Cooperation) တို႕ရဲ့ ဖြဲ႕စည္းမႈ  (Structure) သို႕မဟုတ္ တည္ေဆာက္မႈ (Mechanism) တစ္ခုလို႕  အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုၾကပါတယ္၊ အင္စတီက်ဴရွင္နယ္လိုက္ေဇးရွင္း  (Institutionalization ) ဆိုတာကိုေတာ့ အေတြးအေခၚတစ္ခု၊ အခန္းကဏၰတစ္ခု၊  ထူးျခားတဲ့ တန္ဘိုးတစ္ခု ဒါမွမဟုတ္ အမူအက်င့္တစ္ခုကို  အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုအတြင္း၊ လူေနမႈစနစ္တစ္ခုအတြင္း ဒါမွမဟုတ္  လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုအတြင္းမွာ အားလုံး တူတူညီညီ လက္ခံက်င့္သုံးေအာင္  ေဆာင္ရြက္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႕ လူမႈေရး၊  ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္း၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၊ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္း စတဲ့  တိုင္းျပည္တစ္ခုအတြက္ အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို  အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားျဖစ္ေအာင္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ႏိုင္မွ ဒီအဖြဲ႕အစည္းမ်ားဟာ  ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ခိုင္မာအားေကာင္းတဲ့  အင္အားၾကီးမ်ားျဖစ္လာမွာပါ၊
အားေကာင္းခိုင္မာတဲ့၊  စနစ္တက်ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္း ျဖစ္ေပမည့္ အဲဒီအဖြဲ႕စည္းရဲ့  ဖြဲ႕စည္းမႈနဲ႕ လက္ခံယံုၾကည္တဲ့အေတြးအေခၚက လြဲမွားေနျပန္ရင္လည္း  ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အေထာက္အကူမျပဳႏိုင္ပါ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တပ္မေတာ္ဟာ  စနစ္တက်ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါေပမည့္  စုေပါင္းေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႕  ဖြဲ႕စည္းမထားပဲ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ဗဟိုျပဳ အထက္ေအာက္ အမိန္႕နာခံမႈနဲ႕  ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္၊ အရပ္သားအစိုးရအဖြဲ႕ရဲ့လက္ေအာက္ခံ  ႏိုင္ငံ႕ဝန္ထမ္းအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု ျဖစ္ရမည့္အစား ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၊  ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နဲ႕ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္တို႕ထက္ေတာင္ ပိုျပီး  အာဏာၾကီးမားတဲ့ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ေနပါတယ္၊  တိုင္းျပည္ကာကြယ္ေရးတာဝန္ကိုပဲ ထမ္းရြက္ရမည့္အစား  တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ေနပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္  ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဟာ စနစ္တက်ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းျဖစ္ေပမည့္  ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အေထာက္အကူမျပဳပါ၊
ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီခရီးရွည္
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့  ဒီမိုကေရစီရရွိေရးလႈပ္ရွားမႈၾကီးဟာ ေနာက္ထပ္ ခရီးမိုင္ေပါင္း  ေျမာက္မ်ားစြာကို ျဖတ္သန္းခ်ီတက္ရဦးမွာပါ၊ ေရွ႕ကို ဆက္လက္ခ်ီတက္ရင္း  ေရာက္ေနတဲ့ အေျခအေနကို ျပန္လည္သုံးသပ္ဆင္ျခင္ဖို႕နဲ႕ လိုအပ္တာကို  ျဖည့္စြက္ဖို႕၊ အမွားေတြကို ျပင္ဆင္ဖို႕ အထူးလိုအပ္လွပါတယ္၊  လူ႕သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လုံးမွာ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ကို အမွီျပဳျပီး  တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြဟာ အာဏာရွင္စနစ္အျဖစ္နဲ႕  နိဂုဏ္းခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါတယ္၊ သက္ဦးဆံပိုင္ ပေဒသရာဇ္ေခတ္က  ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးေတြကို ဦးေဆာင္တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့  အာဏာရွင္ဘုရင္မ်ားကို က်ေနာ္တို႕ လြမ္းဆြတ္မေနသင့္ေတာ့ပါ၊  ေခါင္းေဆာင္ပုဂိၢဳလ္ကို အမွီျပဳတဲ့ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ေတြအားလုံးမွာ  ေခါင္းေဆာင္ပုဂိၢဳလ္မွားတာနဲ႕ အမွ် တစ္ႏိုင္ငံလုံးလိုက္မွားျပီး  ေခါင္းေဆာင္ပုဂိၢဳလ္ျပိဳလဲတာနဲ႕ ႏိုင္ငံလည္း ျပိဳကြဲပ်က္စီးရတာ  အထင္အရွားပါ၊ 
လူပုဂိၢလ္အားေကာင္းဖို႕ထက္  အဖြဲ႕အစည္းေတြအားေကာင္းခိုင္မာဖို႕လိုေၾကာင္း က်ေနာ္တို႕ကို အတိတ္သမိုင္းက  သင္ျပခဲ့ပါျပီ၊ လူပုဂိၢဳလ္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈထက္  ခိုင္မာအားေကာင္းတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈက ပိုျပီး  ေအာင္ျမင္ႏိုင္၊ ဒီမိုကေရစီခရီး ပိုေရာက္ႏိုင္ပါတယ္၊
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့  လက္ရွိႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို ကိုင္စြဲထားတဲ့ အစိုးရ၊  လႊတ္ေတာ္ စတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားဟာ လူပုဂိၢလ္ေခါင္းေဆာင္မႈကို  အလြန္အက်ဴးအမွီျပဳေနရပါတယ္၊ ပါတီစံုႏိုင္ငံေရးစနစ္ရဲ့  အဓိကေမာင္းႏွင္အားမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွာလည္း စနစ္တက်  အင္စတီက်ဴးရွင္းအဆင့္ကို မေရာက္ႏိုင္ၾကေသးတဲ့အျပင္ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ကို  အမွီျပဳရပ္တည္ေနရတာ၊ ပါတီရဲ့ ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာမူဝါဒေတြကို  အခိုင္အမာမခ်မွတ္ႏိုင္တာ၊ မိမိပါတီရဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို  ပါတီမူဝါဒအတိုင္း ရပ္တည္ေအာင္ ဦးေဆာင္မႈမေပးႏိုင္တာ ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္၊ တစ္ခါ  တိုင္းျပည္မွာ အခိုင္မာဆုံး၊ စနစ္အက်ဆုံး အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္တဲ့  ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ့ ဖြဲ႕စည္းမႈနဲ႕ အေတြးအေခၚေတြက ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို  အေထာက္အကူမျပဳတဲ့ အျပင္ ျခိမ္းေခ်ာက္သလိုတည္ရွိေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္၊ 
အရပ္ဘက္လူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာလည္း  အင္စတီက်ဴးရွင္းအဆင့္နဲ႕ အလွမ္းေဝးေနဆဲျဖစ္ျပီး အလႉေငြရွာေဖြႏိုင္တဲ့  ပုဂိၢဳလ္ကို ေခါင္းေဆာင္တင္ျပီး ရပ္တည္ေနၾကပါတယ္၊  ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ၾကီးတစ္ရပ္လုံးရဲ့ အေျခခံအေဆာက္အအံုၾကီးျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၈  ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒကိုယ္တိုင္က အထက္ေဖာ္ျပပါ  စနစ္မက်တဲ့ ပဋိပကၡမ်ားကို ဖန္တီးေပးထားျပီး  ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အသုံးမဝင္လွတာ ေတြ႕ရပါတယ္၊  ဒီအမွားအယြင္းေတြ၊ အားနည္းခ်က္ေတြကို က်ေနာ္တို႕  အခ်ိန္မီမျပင္ဆင္ႏိုင္ရင္ျဖင့္ က်ေနာ္တို႕ႏိုင္ငံရဲ့  ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားဟာ အခ်ိဳ႕ပညာရွင္မ်ား ခန္႕မွန္းစိတ္ပူၾကသလို  ေရွ႕လည္းမတိုး၊ ေနာက္လည္းမဆုတ္ပဲ လက္ရွိအေျခအေနမ်ိဳးမွာပဲ အေျပာင္းအလဲမရွိ  အမည္ခံဒီမိုကေရစီဘဝ (Pseudo Democracy) နဲ႕ ျပည္ဖုံးကားခ်ရေတာ့မွာပါ၊ 
ေလးစားစြာ၊
ေအာင္ဒင္
စက္တင္ဘာ ၁၃၊ ၂၀၁၃
