ေမာင္ရစ္ – အေမရိကန္ ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္ငံေရးပုံသ႑ာန္ အေျပာင္းနဲ႔ အေရြ႔
(မိုုးမခ) ႏိုု၀င္ဘာ ၂၊ ၂၀၁၅
၂၀၁၆ မွာ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ ရွိပါတယ္။ သည္အတြက္ ၂၀၁၅ ကတည္းက ၂ ဖက္ ပါတီက သမၼတေလာင္းေတြက ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။ ဒီမိုကရက္ပါတီမွ နံမယ္ၾကီး ဟီလာရီကလင္တန္နဲ႔ ၂ ဦး၊ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီက လူ ၁၆ ဦးေက်ာ္က သမၼတေလာင္းအျဖစ္ အေရြးခံဖို႔ မဲဆြယ္စည္းရုံးေနၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာက ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္၊ မဲမ်ားရာ အားသာစနစ္နဲ႔ အသားက်ေနတာမို႔ အႏိုင္ရတဲ့ သမၼတျဖစ္ေစ၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္ေစမွာ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အာဏာ၊ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာေတြ အျပည့္အ၀ ရၾကမွာမို႔ အေရြးခံသူေတြေကာ၊ ေရြးခ်ယ္မယ့္ မဲဆႏၵရွင္ျပည္သူေတြေကာက အေလးအနက္ထား လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
သမၼတေလာင္းေတြေနာက္မွာ မဲဆႏၵရွင္ျပည္သူေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတာအျပင္ အဆိုပါ သမၼတေလာင္းကို အားကိုးယုံၾကည္တာသာမက သူေဖာ္ေဆာင္မယ့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးေပၚလစီ မူ၀ါဒမ်ား လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားေပၚက ရရွိမယ့္ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားကို အေျခခံျပီး ေထာက္ခံအားေပး ၀န္းရံၾကတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြ၊ လူမႈေရး ႏိုင္ငံေရး နဲ႔ သမဂၢ အသင္းအဖြဲ႔ ၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ စတဲ့ ေနာက္ခံအေၾကာင္းအရာေတြကလည္း အမ်ားၾကီးစကားေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မဲဆႏၵရွင္ေတြရဲ့ စိတ္ကို ဆြဲေဆာင္စည္းရုံးႏိုင္ဖို႔ ေနာက္ကြယ္က လုပ္ငန္း၊ အသင္းအဖြဲ႔၊ တသီးပုဂၢလ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြက မီဒီယာ၊ ဆုိရွယ္မီဒီယာအျပင္ ေၾကာ္ျငာေတြ လႈံေဆာ္မႈေတြ နည္းလမ္းေပါင္းစုံသုံးျပီး ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ မဲဆြယ္အသုံးစာရိတ္ဟာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ရာနဲ႔ ေထာင္နဲ႔ ခ်ီ ရွိပါတယ္။ ၂၀၁၂ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု သမၼတေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ မဲဆြယ္အသုံးစာရိတ္ဟာ စုစုေပါင္း အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂ ဘီလ်ံ ေတာင္ ရွိခဲ့ပါသတဲ့။
အခု ၂၀၁၆ အတြက္မွာေတာ့ အေမရိကန္ရဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္ငံေရးပုံသ႑ာန္
ဒီ ၂၀၁၆ မွာလည္း ထုံးစံအတိုင္း ပါတီလူၾကီးမ်ားအၾကိဳက္၊ ေနာက္ကြယ္က လုပ္ငန္းရွင္ၾကီးမ်ား၊ သမဂၢအဖြဲ႔အစည္းအမ်ား အၾကိဳက္ ဟယ္လာရီက ဒီမိုကရက္သမၼတေလာင္းအျဖစ္ တစ္ေျပးေနတဲ့အျပင္ မဲဆႏၵရွင္လူထုၾကားမွာလည္း ဟယ္လာရီ၊ ဟယ္လာရီနဲ႔ ေရပန္းစားလာခ်ိန္မွာ၊ ဒီမုိကရက္ပါတီရဲ့ ေအာက္ေျခ (အုတ္ျမစ္) အလုပ္သမားနဲ႔ ၀န္ထမ္း လူထုအၾကိဳက္၊ ေက်ာင္းသားလူငယ္ထုအၾကိဳက္ လက္၀ဲသန္သူ ဘာနီဆင္းဒါး ဆိုတဲ့ အဖိုးၾကီးအေပၚ ေထာက္ခံ အားေပး လႈံေဆာ္မႈေတြဟာ တေျဖးေျဖးနဲ႔ ထၾကြ ႏိုးၾကား အုံၾကြ အားေကာင္းလာလိုက္တာ အခုဆိုရင္ ဘာနီဆင္းဒါးဟာ မဲဆႏၵရွင္ ဒီမိုကရက္ပါတီေထာက္ခံသူေတြအမ်ား
ဒါကိုေတာ့ ပါတီတြင္း သူပုန္ထမႈလု႔ိ ေခၚၾကပါတယ္။ သမာရိုးက် ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ၀ါရွင္တန္ဒီစီက ႏိုင္ငံေရးလုပ္စား ျပစားတာေတြကို လူထုက အယုံအၾကည္မရွိေတာ့တဲ့အခါ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ပါတီတြင္းသူပုန္ထမႈ ျဖစ္ျပီး ပါတီလူၾကီးအၾကိဳက္၊ ေနာက္ကြယ္က ေထာက္ခံသူအၾကိဳက္ေတြက အမတ္ေလာင္းမျဖစ္ေတာ့ဘဲ ရပ္ကြက္ထဲက တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြက ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခုံေပၚ တက္ေရာက္ တင္ေျမွာက္ျခင္း ခံရတာကို ဆိုလိုပါတယ္။
ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီဟာလည္း ပါတီတြင္းသူပုန္ထမႈနဲ႔ ေရွးရိုးအစဥ္အလာအစြန္းေရာက္သူ မ်ဳိးခ်စ္ေတြ မ်ုိးေစာင့္ေတြ အုံၾကြၾကတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးပါး၀သူ ေရွးရိုးဆန္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ လက္ယာစြဲလက္သစ္ေတြကို အေလ်ာ့ေပးရတာ၊ လက္လႊဲေပးလိုက္ရတာေတြ ဆက္တိုက္ဆိုသလို ျဖစ္ပြားေနခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ယခု ၂၀၁၆ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ လက္ယာစြဲ ေရွးရိုးဆန္ပါတီၾကီးကို ခေလာက္ဆန္လိုက္သူကေတာ့ ဘီလ်ံနာ သူေဌးၾကီး ေဒၚနယ္ထရန္႔ ပဲ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ ထရန္႔ဟာ ကိုယ္ဘ႑ာေရး ကိုယ္စိုက္ျပီး သမၼတေလာင္းအျဖစ္ အေရြးခံဖို႔ လႈံေဆာ္လိုက္တဲ့အခါ ပါတီလူၾကီးေတြနဲ႔ ေနာက္ခံလုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြထက္ လက္ယာစြန္းေရာက္ မ်ဳိးခ်စ္ မ်ဳိးေစာင့္ မဲဆႏၵရွင္ေတြရဲ့ တခဲနက္ ေထာက္ခံအားေပးမႈကို ရရွိျပီးေတာ့ ေရွ႔တန္းကို ခ်က္ျခင္းလက္ငင္း ေရာက္ရွိလာပါေတာ့တယ္။ သူ႔အယူအဆ သေဘာထားေတြဟာ ရယ္စရာလည္း ေကာင္း၊ စိုးရိမ္စရာလည္း ရွိဆိုေပမယ့္ ပါတီရဲ့ ေအာက္ေျခ အလုပ္သမားနဲ႔ ၀န္ထမ္းလူထုအၾကိဳက္၊ ေက်ာင္းသားလူငယ္ထု အၾကိဳက္ ျဖစ္တာမို႔ ေဒၚနယ္ထရန္႔ လႈိင္းလုံးၾကီးက ၾကီးမားလွတာေၾကာင့္ မီဒီယာေတြေကာ၊ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြမွာပါ ေခတ္စားလာလိုက္တာ ပါတီလူၾကီးေတြနဲ႔ ေနာက္ခံလုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြက ခပ္ရို႔ရို႔ ဆက္ဆံေနရတဲ့အထိ ျဖစ္လာေနပါေတာ့တယ္။
အရင္တုန္းကေတာ့ လူၾကီးေတြ ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ သမၼတေလာင္းကို ေရြးခ်ယ္ျပီး မီဒီယာေတြ ကင္ပိန္းေတြ လႈံေဆာ္မႈေတြ လႈပ္ရွားဖို႔ ခလုတ္ေတြ ႏွိပ္ျပီး လူထုကို အသက္သြင္းေလ့ ရွိတာကေန အခုတခါမွာ တက္ၾကြသူေတြ မခံမရပ္ႏိုင္သူေတြ (လက္၀ဲ၊ လက္ယာ) အစြန္းေရာက္သူေတြကေန လူထုကို အရင္ဦးဆုံး အုံၾကြေအာင္ လႈံေဆာ္ အသက္သြင္းျပီးေနာက္ သမၼတေလာင္းေတြက ေပၚလာၾကသမို႔ ေနာက္ကေန မီဒီယာေတြ ကင္ပိန္းေတြက အမီလိုက္၊ ပါတီလူၾကီးေတြနဲ႔ ေနာက္ကြယ္က လုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြ၊ သမဂၢအဖြဲ႔အစည္းေတြက အေျပးအလႊား စဥ္းစားခန္း၀င္ၾကရ ေခါင္းခ်င္း ရိုက္ရ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒါကို လက္ရွိ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲပုံသ႑ာန္ အေျပာင္းနဲ႔ အေရြ႔ ျဖစ္လာေနျပီလားလို႔ အကဲခတ္ေတြက ေမးခြန္ ထုတ္လာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရးစင္ျမင့္နဲ႔ စင္ေနာက္ကြယ္က လူပါး၀သူၾကီးမ်ား၊ အေတြ႔အၾကဳံရင့္က်က္သူမ်ား၊ ၾကိဳးကိုင္သူမ်ားကေတာ့ အစြန္းေရာက္ေတြ လႈံေဆာ္တဲ့ သူပုန္ထတဲ့ ႏိုင္ငံေရးကို ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ျခင္း အလ်င္း မရွိဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ သူတို႔က လက္၀ဲဆန္သူ အိုဘားမားအစုိးရ တက္ျပီးေနာက္ လက္ယာစြန္းေရာက္တဲ့ ရီပတ္ဘလစ္ကန္လႊတ္ေတာ္ေတြရဲ့ ေခါင္းမာမႈ တင္းမာမႈေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရးဟာ ခရီးမတြင္ အလုပ္မျဖစ္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ အစြန္း ၂ ခုၾကားကေန ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလမ္းစဥ္၊ မေလ်ာ့မတင္းလမ္းစဥ္၊ အေပးအယူလမ္းစဥ္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး မကစားၾကတဲ့အတြက္ “အကုန္မရ တခုမွမရ” ျဖစ္ခဲ့ၾကျပီး ပါတီ ၂ ရပ္လုံး အထိနာတယ္။ မဲဆႏၵရွင္ေတြရဲ့ ယုံၾကည္မႈ ေလ်ာ့ပါးျခင္း ခံစားၾကရတယ္လို႔ ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ အစြန္းေရာက္တဲ့ တင္းမာတဲ့ သေဘာထားေတြဟာ ပါတီ ၂ ရပ္အၾကား၊ မဲေပးသူ ျပည္သူ ၂ ဖက္အၾကားမွာ ပိုျပီး ေ၀းကြာေစတယ္၊ ျခားနားမႈ ျပင္းထန္ေစတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ အယင္တုန္းကလို အေပးအယူ၊ အညိွအႏႈိင္းေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးကစားၾကရင္ အေမရိကန္ျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရးအလုပ္ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္
သေဘာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးကစားတယ္၊ ႏိုင္ငံေရး လုပ္တယ္ဆိုတာ အတြင္းပြဲ၊ အျပင္ပြဲ (Insider Game , Outsider Game) ဆိုျပီး ရွိတယ္၊ အသုံးခ်ရမယ္လို႔ ဆိုခ်င္တာပါပဲ။ အတြင္းၾကိတ္ျပီး ေဆြးေႏြး ညိွႏႈိင္း အေျဖရွာၾက (Insider Game) ။ အျပင္မွာ ဖြင့္ျပီး ေဆြးေႏြး ညိွႏႈိင္း အေျဖရွာၾကတာလည္း လုပ္ၾက (outsider game) ဆိုတဲ့ ၂ ခု စလုံး လိုအပ္တယ္လို႔ ဆိုခ်င္ပုံရပါတယ္။ အစြန္းေရာက္တဲ့ လူသစ္ေတြ ကစားပြဲထဲ ၀င္လာတဲ့အခါ လူေဟာင္းေတြ အခ်င္းခ်င္း ညိွျပီး လုပ္လို႔ရတဲ့ အေျဖကို မထုတ္ႏိုင္ၾကေတာ့ဘဲ လူသစ္ေတြ လူစိမ္းေတြနဲ႔ သူတင္ ကိုယ္တင္ ကစားၾက၊ ျပိဳင္ၾကရေတာ့ မပင္ပန္းသင့္ပဲ ပင္ပန္းရတာေတြ ရွိတယ္လို႔ လူပါး၀သူၾကီးမ်ားက ဆိုခ်င္ပုံ ရပါတယ္။
အဲသည္အတြက္ သာဓကတခုကေတာ့ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီေျပာခြင့္ရ ေခါင္းေဆာင္ ဘိုနာတေယာက္ ဒီစက္တင္ဘာလကုန္မွာ လႊတ္ေတာ္ေခါင္းေဆာင္ရာထူးေကာ၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္ရာထူးေကာကေန ရုတ္ျခည္း ႏႈတ္ထြက္လိုက္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ကို ျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ယာအစြန္းေရာက္ အမတ္ေတြရဲ့ ဖိအားကုိ မခံႏိုင္ေတာ့လို႔ ပါတီေရရွည္အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ သူတည္းတေယာက္ အခုလို ႏႈတ္ထြက္စာ တင္ရတဲ့အေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒီမိုကရက္သမၼတနဲ႔ ရီပတ္ဘလစ္ကန္လႊတ္ေတာ္တို႔ ပြတ္တိုက္မႈေတြ၊ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ျဖတ္သန္းလာခဲ့စဥ္တေလ်ာက္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္လႊတ္ေတာ္ေခါင္းေဆာ
ကဲ … ၂၀၁၆ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲ ဘယ္လို လာၾကလိမ့္မလဲ။ သမၼတေလာင္း ၾကိဳတင္ေရြးခ်ယ္ပြဲေတြမွာ ဘယ္လိုလူေတြက ေနာက္ဆုံး ျပိဳင္ဖက္သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ဇကာ တင္ၾကလိမ့္မလဲ။ ပါတီလူၾကီးၾကိဳက္ေတြ တက္လာမလား၊ အစြန္းေရာက္ သူပုန္ၾကိဳက္ေတြ ကြင္းထဲ ၀င္လာမလား။ ေနာက္ဆုံး အဆုံးအျဖတ္ကေတာ့ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူေတြပဲ ျဖစ္မွာပါပဲ။ ဒါကေတာ့ ၂၀၁၅ ႏွစ္ကုန္မတိုင္ခင္ အေျဖထြက္မွာပါ။ ျပည္သူေတြကေကာ ဘယ္ပါတီက သမၼတေလာင္းကို ငါတို႔ ျပည္ေထာင္စု တခုလုံးရဲ့ သမၼတတဦးတည္းအျဖစ္ ဆႏၵျပဳ ၾကလိမ့္ေလမလဲ။ ၂၀၁၆ မွာေတာ့ ပါတီ ၂ ရပ္က သမၼတေလာင္း ၂ ဦးရဲ့ ဖိုင္နယ္ မဲဆြဲစည္းရုံးမႈေတြကို ဆက္လက္ရႈစားၾကရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ