ေႏြရာသီမွာေတာင္ ေစာင္ျခဳံရတယ္။ ဓရံဆာလာဆိုတာ တိဘက္လူမ်ဳိးေတြ အမ်ားဆုံးေနထိုင္တဲ့ ျမိ႕ေလးတၿမိဳ႕။ ဒီၿမိဳ႕ေလးမွာ နိုဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ကမၻာေက်ာ္ တိဘက္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလုိင္းလားမား အေျခခ်ေနထိုင္ သီတင္းသုံးေနပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း ထင္ရွား လာတဲ့ တိဘက္ဘုန္းႀကီးေလး ကမၼပါလည္း ဓရံဆာလာနဲ႔ မနီးမေ၀းမွာ ရွိေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဓရံဆာလာဟာ တိဘက္အေ၀းေရာက္ အစိုးရရုံးစိုက္ရာ႒ာနခ်ဳပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာလုိတာက ဓရံဆာလာဆိုတာ တိဘက္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ ဆရာေလးေတြ တိဘက္ လူမ်ဳိးေတြ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ၿမိဳ႕ေလးပဲေပါ့။ တိဘက္လူမ်ဳိး အမ်ားစုက ေနထိုင္တာ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ရွိလွတယ္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလုိင္းလား မားကို ဘုရားေလာင္းလုိ႔ သတ္မွတ္ၿပီး ယုံၾကည္ကိုးကြယ္ၾကပါတယ္။ အိမ္မ်ားဆိုင္မ်ားမွာ ျမန္မာျပည္မွာလုိ ဘုရားပုံေတာ္ ကိုးကြယ္ၾကတာ သိပ္မေတြ႔ရ။ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလုိင္းလားမားပုံေတာ္ကိုသာ ဘုရားစင္ေပၚမွာ ေတြ႔ရတယ္။ တိဘက္ကား ျမန္မာနဲ႔ ေနထုိင္မႈပုံစံ ဆင္တူတယ္။
ဘာသာစကားအခ်ဳိ႕ တူေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ဥပမာ ျမန္မာက တ။ တိဘက္က က်စ္၊ ျမန္မာက ငါး။ တိဘက္က င လုိ႔ ေျပာၾကတယ္။ အျခားဆင္တူတာေလးေတြ ရွိေသးတယ္။ (Linguistics) ဘာသာေဗဒအလုိအရ ျမန္မာဟာ တိဘက္နဲ႔ တအုပ္စုတည္းျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ဖတ္ဖူးတယ္။ အိႏၵိယမွာ ဓရံဆာလာၿမိဳ႕ဟာ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ အမ်ားဆုံး လာေရာက္လည္ပတ္ၾက အခ်ိန္ၾကာၾကာ လာေရာက္ေနထိုင္ ေလ့ရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ေလးပဲျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြက အဂၤလိပ္စာ အခမဲ့ သင္ေပးၾကတယ္။ ကိုးရိးယားစကား အခမဲ့သင္ေပးတယ္။ ဂ်ပန္နဲ႔ ဂ်ာမန္စတဲ့ ဘာသာစကားေတြကို အခ်ိန္ရရင္ ရသလုိ လာေရာက္သင္ေပးၾကတယ္။ သင္တန္းတခုကို လူတေယာက္ထဲက ေလးလ ငါး လစသည္ အခ်ိန္အၾကာႀကီး သင္ေပးေနတာေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ တေယာက္ျပန္သြားရင္ ေနာက္ေရာက္လာ သူက အဲဒီသင္ တန္းကို ဆက္သင္ေပးလုိ႔ သင္တန္းေတြဟာ အဆက္ျပတ္သြားတယ္ဆိုတာ သိပ္မရွိလွဘူး။ တရက္အခ်ိန္ရရင္ တရက္ လာသင္ေပးၾက တယ္။ ဓရံဆာလာမွာ ေလးလၾကာေနထို္င္ခဲ့စဥ္အတြင္းမွာ တိဘက္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ဆုိးရြားလွတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေန႔စဥ္လုိလုိ ၾကားခဲ့ရ ပါတယ္။ ေရခဲေတာင္ႀကီးေတြကို ေငးၾကည့္ရင္း သူတို႔ေျပာတာ နားေထာင္ေနမိတယ္။ အျပင္မွာ ရာသီဥတု အရမ္းေအးေနေပမယ့္ ဘာ ေၾကာင့္မွန္းမသိ။ စိတ္ထဲမွာ ပူေနမိတယ္။ သူတို႔ဟာ ျမန္မာျပည္အေၾကာင္း ဘာမွသိပ္မသိၾက။ ဒါေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အ ေၾကာင္းကို ေကာင္းေကာင္းသိေနၾကတယ္။ freedom from fear က ေရခဲေတာင္တန္းေတြေပၚက စာအုပ္ဆိုင္ေတြေပၚမွာ ရွိေနတယ္ေလ။ ျမန္မာျပည္ဆိုတာ ဘယ္နားရွိမွန္းလည္း သိပုံမရ။ ေမးၾကည့္ေတာ့ ဘာမွေရေရရာရာ ေျပာနိုင္တာမရွိ။ သို႔ေသာ္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္ လွန္ေရး အေၾကာင္းကို သူတို႔ ေကာင္းေကာင္းသိေနၾကတယ္။ အင္တာနက္ေတြ ၿဂိဳလ္တုစေလာင္းေတြမွာ ၾကည့္ခဲ့ရတယ္ဆိုပဲ။ တိဘက္သူငယ္ခ်င္း တေယာက္က ေျပာပါတယ္။ မင္းတို႔က ငါတို႔ထက္စာရင္ အမ်ားႀကီးေတာ္ပါေသးတယ္တဲ့။ သူေျပာတဲ့ မင္းတို႔က ငါတို႔ထက္စာရင္ ေတာ္ပါ ေသးတယ္ဆိုတဲ့စကားကို ၾကားေတာ့ …… ။
တိဘက္သူငယ္ခ်င္းကို အလိုလို သနားေနမိတယ္။ တေန႔မွာေတာ့ အေမရိကန္က Megan Akar ဆိုတဲ့ ဆရာမေလးက genocide ဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းျပတယ္။ Genocide ဆိုတာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္တဲ့ အေၾကာင္းဆိုတာ လူတိုင္းသိၿပီးသားပါ။ ဓရံဆာလာ ဆိုတာ တိဘက္ေတြရဲ႕ ဒဏ္ရာအနာတရေတြကို ကုသေပးေနတဲ့ ေဆး႐ုံတ႐ုံဆိုရင္လည္း မွားမယ္ မထင္ပါဘူး။ နဲနဲေလး ရင္းႏွီးခြင့္ရတာနဲ႔ ရင္ဖြင့္ေတာ့တာပဲ။ တိဘက္ျပည္ကေန အိႏၵိယေရာက္ေအာင္လာခဲ့ရတာကိုက သူတို႔အတြက္ တကယ့္ႀကီးမားတဲ့ စြန္႔စားခန္းႀကီးတခု။ အျပင္ထြက္ဖို႔ ႀကိဳးစားရင္း လမ္းခုလတ္မွာ မိသားစုေတြ ေဆြမ်ဳိးေတြနဲ႔ ေလာကႀကီးကို ႏႈတ္ဆက္ထြက္ခြာသြားသူေတြက ဒုနဲ႔ေဒး။ တိဘက္ တေယာက္ကေျပာပါတယ္။ အခုဆိုရင္ တိဘက္ျပည္မွာ တိဘက္စာ တရား၀င္သင္ၾကားခြင့္ မရွိေတာ့ဘူး။ တိဘက္စကား ေျပာလုိ႔မရဘူး။ အိမ္မွာ တိဘက္စာ၊ တိဘက္စကားကို ခိုးသင္ ခိုးေျပာၾကရတဲ့ဘ၀ကုိ ေရာက္ေနၿပီ။ တိဘက္ယဥ္ေက်းမႈ ႐ိုးရာပြဲလမ္းသဘင္ေတြ လုပ္ခြင့္ မရၾကေတာ့ဘူး။ အခုဆို တိဘက္မွာရွိတဲ့ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြဟာ တိဘက္စကားကို မေျပာတတ္ၾကေတာ့ဘူး။ တိဘက္ယဥ္ေက်းမႈဆိုတာ ဘာဆိုတာကို သိပ္မသိၾကေတာ့ဘူး။ တိဘက္စာေပကို ျမတ္နိုးခြင့္ေတြ မရၾကေတာ့ဘူးေလ။ က်ေနာ္နိုင္ငံ (တိဘက္) အေၾကာင္းေတြးရင္ ရင္ေလးတယ္ဗ်ာ။ စိတ္လည္း ပူတယ္။ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးဟာ စာေပနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈေပ်ာက္ရင္ အဲဒီလူမ်ဳိး မၾကာခင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ့မယ္ ဆိုတာ က်ေနာ္ ယုံၾကည္ေန မိတယ္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလုိင္းလားမား အိႏၵိယဘက္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ရတယ္။ တ႐ုတ္စစ္သားေတြ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးေတြ အလုံးအရင္းနဲ႔ တိဘက္ေဒသကို ၀င္ေရာက္လာၾကၿပီး အေျချခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္။
ေနာက္ေတာ့ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ တ႐ုတ္စာကို မသင္ မေနရ ျပ႒ာန္းၿပီး တိဘက္စာ လုံး၀မသင္ရ၊ တိဘက္စကား လုံး၀မေျပာရလုိ႔ ပိတ္ပင္လုိက္တယ္။ တိဘက္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ႐ိုးရာဓေလ့နဲ႔ ထုံးတမ္းစဥ္လာေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။ ေနာင္ ဆယ္ႏွစ္ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္….က်ေနာ္ မေတြးရဲဘူး။ တ၀ုိင္းလုံးက ၿငိမ္ၿပီး နားေထာင္ေနၾကတယ္။ သနားေအာင္ေျပာတာမဟုတ္မွန္း သိသာတယ္။ သူတို႔ေျပာတာေတြ နားေထာင္ၿပီးတဲ့အဆုံးမွာေတာ့ အေမရိကန္ ဆရာမေလးက ေျပာပါတယ္။ အဲဒါကို cultural genocide လုိ႔ ေခၚတယ္တဲ့။ ဒီေန႔ ကမၻာမွာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္းျခင္းကို ဘယ္အဖြဲ႕အစည္း ဘယ္လူမ်ဳိးကမွ လက္မခံေတာ့ပါဘူး။ လူမ်ဳိးတမ်ဳိး ဆိုတာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ခံရမွ မ်ဳိးတုန္းသြားတာ မဟုတ္ဘူး။ ယဥ္ေက်းမႈ စာေပ ဘာသာစကားကို အသတ္ခံရရင္လည္း အဲဒီလူမ်ဳိး ဟာ မ်ဳိးတုန္းသြားနိုင္တယ္။ ၁၀ ႏွစ္ မသိသာေသးဘူးပဲ ထားဦး။ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ဆို နဲနဲသိသာလာၿပီ။ အႏွစ္ငါးဆယ္၊ အႏွစ္ တရာ။ လုံး၀ေပ်ာက္သြားဖို႔ပ ဲရွိတယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ ကမၻာေပၚမွာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၾကတဲ့ ဘာသာစကားေတြ လူမ်ဳိးေတြ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့ဘူးတယ္။ (Linguistics) ဘာသာေဗဒအလုိအရ ကမၻာေပၚကေန ေပ်ာက္ကြယ္သြားတဲ့ ဘာသာစကားဟာ တေထာင္ေက်ာ္ရွိတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဘယ္ဘက္ကၾကည့္ၾကည့္ တိဘက္တို႔ရဲ႕ အနာဂတ္ကား အားရစရာ မရွိလွ။ ေရခဲေတာင္တန္းေတြေပၚ ျပန္႔လြင့္ေနတဲ့ ျမဴခုိးေတြလုိ အရာ ရာက မႈံ၀ါးေနဆဲ။ မိမိတို႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ကတဲ့ေကာ…….။
—————————–
တိဘက္သူငယ္ခ်င္းေျပာသြားတဲ့ မင္းတို႔က ေတာ္ပါေသးတယ္ဆိုတဲ့စကားကို ဆက္ေတြးေနမိတယ္။ ငါတို႔ဟာ သူေျပာသလုိ တကယ္ ေရာ… ေတာ္ပါေသးတယ္ ဟုတ္ရဲ႕လား ? ျမန္မာျပည္မွာလည္း ဘာသာျခားစကားေျပာ သင္တန္းေလးေတြကို ေနရာအေတာ္ေတာ္မ်ာ း မ်ားမွာ ေတြ႔ေတြ ႔ေနရတယ္။ နိုင္ငံျခား ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ဇတ္လမ္းတြဲေတြကို ေန႔တိုင္းထုတ္လြင့္ေနၾကတယ္။ ေသြး႐ိုး သား႐ိုးမွ ဟုတ္ရဲ႕လား။ နိမိတ္က အေကာင္းလား၊ အဆိုးလား ? ကာရံမညီဘူး မိငယ္ေရ။
ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ၿမိဳ႕ႀကီးတခ်ိဳ႕မွာ တရားမ၀င္ အေျခခ်ေနထိုင္သူေတြရွိေနတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ရခိုင္ရြာအခ်ဳိ႕မွာ ရခိုင္လူမ်ဳိးေတြ မရွိၾကေတာ့ဘူးတဲ့။ မႏၱေလးလုိ အထင္ကရၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးေတာင္ မ်က္စိေတြ ေမွးေနၿပီဆိုပဲ။ ဟုတ္ မဟုတ္ မႏၱေလးသားေတြက ပိုသိမွာပါ။ ဆရာေအာ္ပီက်ယ္ ေျပာတာ မွတ္မိတယ္။ သူ႔မိတ္ေဆြ နိုင္ငံျခားသားတေယာက္ကို မွတ္ပုံတင္ ေသေသခ်ာခ်ာ သိမ္းထားဖို႔ သတိေပးေတာ့ အဲဒီမိတ္ေဆြက ကိစၥမရွိဘူး က်ေနာ္မွာ ဒါမ်ဳိး ၁၀ ခု ရွိေသးတယ္လုိ႔ အဆိုပါမိတ္ေဆြက ျပန္ေျပာသတဲ့။ တရားခံ ဘယ္သူလဲေဟ့လုိ႔ပဲ ေမးလုိက္ခ်င္ေတာ့တယ္။ အခုဆို ၿမိဳ႕သစ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမွာ ေရာက္ကုန္ၾကရသူေတြဟာ ျမန္မာေတြမ်ားတယ္လုိ႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕ခံ မိတ္ေဆြ တဦးက ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မို႔ ျမန္မာျပည္သားေတြမ်ားတာ ဆန္းသလားလုိ႔ ေမးရင္….။ မန္းၿမိဳ႕သားေတြကိုပဲ ေမးၾကည့္ေစခ်င္ပါ တယ္။ အေျဖက သူတို႔ဆီမွာပဲ ရွိလိမ့္မယ္။ ျမန္မာစကားမတတ္သူေတြ မန္းၿမိဳ႕မွာ တပုံႀကီးဆိုပဲ။ ရခိုင္မွာ တခ်ိဳ႕ရြာေတြမွာ ရခိုင္ေတြ မရွိၾကေတာ့ဘူးတဲ့။ နယ္စပ္ေတြကေန ယိုစိမ့္ေနတဲ့ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေလးေတြရဲ႕ မနက္ျဖန္ေတြက မႈံ၀ါးလြန္းလွတယ္။ ေရၾကည္ရာ မ်က္ႏု ရာရွာရင္း……။ ဒီအစိမ္းေရာင္လြင္ျပင္ေတာမွာ မေပ်ာ္ခ်င္လည္း ေပ်ာ္ခဲ့ရ။ လူ႔ဘ၀က သိပ္တိုတယ္ဆိုေပမယ့္ အဆင္မေျပသူတို႔ အတြက္ ရွည္လြန္းပါတယ္။ ေသခ်ာတာတခုကေတာ့ ေနထြက္မွာကို ေၾကာက္ေနတဲ့သူေတြလည္း ရွိေနေသးတယ္ဆိုတာပါပဲ။ သစ္ပင္တပင္ကို သင္းသပ္ၿပီးေတာ့ အေသသတ္သလုိမ်ဳိး အင္အားခ်ိနဲ႕သူေတြ ခ်ဳိ႕တဲ့သူေတြကို သင္းသပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္တခ်ိဳ႕၊ လူ႔အဖြဲ႕အ စည္းအခ်ိဳ႕ ရွိေနၾကတယ္ဆိုတာကို မေမ့ေစခ်င္ပါဘူး။
ေနာင္ အႏွစ္ငါးဆယ္။
အႏွစ္တရာ။
Cultural Genocide ။
အျဖဴနဲ႔ အမည္းၾကားမွာ အိပ္ေမာက်မေနနဲ႔ေတာ့ ငါ့ၿမိဳ႕ေလးေရ….။
ကိုသစ္ (သီတဂူ)