ေအာင္ဒင္ – ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဘယ္လိုမွားယြင္းေနသလဲ !!!!

What's Gone Wrong with Democracy 1(ေခတ္ရနံ႕မဂၢဇင္း၊ အတြဲ ၁၊ အမွတ္ ၁၊ ေမလ ၂၀၁၄)


ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဘယ္လိုမွားယြင္းေနသလဲ !!!!

The Economist (March 1, 2014)

(ဘာသာျပန္သူ၊ ေအာင္ဒင္)၊ ေမ ၁၅၊ ၂၀၁၄

 

[The Economist ဆိုတာ ကမၻာမွာ အင္မတန္ဩဇာၾကီးမားတဲ့ သတင္းစာၾကီးျဖစ္ပါတယ္၊ တစ္ပါတ္တစ္ခါထုတ္ေဝေပမည့္ ဂ်ာနယ္လို႕ မေခၚပဲ သတင္းစာလို႕ ေခၚပါတယ္၊ သတင္းစာဆိုတာေတာင္မွ သတင္းေတြကို ေရးသားေဖာ္ျပ႐ံုမကပဲ ႏိုင္ငံတကာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး ကိစၥေတြအားလုံးမွာ အစိုးရမ်ားရဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ေဝဘန္ေထာက္ျပျပီး ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တယ္လို႕ သူတို႕ယူဆတဲ့ မူဝါဒေတြကို အၾကံေပးတိုက္တြန္းေရးသားတာမို႕ Advocacy Newspaper လို႕ ေခၚပါတယ္၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊မတ္လ (၁) ရက္ေန႕ထုတ္ သတင္းစာမွာ “ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဘယ္လိုမွားယြင္းေနသလဲ” (What’s Gone Wrong with Democracy) ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႕ လက္ရွိ ႏိုင္ငံတကာမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီေရးရာအေျခအေနေတြကို ေဝဘန္သုံးသပ္ထားတဲ့ စာတမ္း (Essay) တစ္ပုဒ္္ေဖာ္ျပပါတယ္၊ The Economist ရဲ့   ထုံးစံအတိုင္း စာတမ္းေရးသူက သတင္းစာကိုယ္တိုင္ပါ၊ ဒီစာတမ္းဟာ ျမန္မာ႕ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားသူေတြ ဖတ္သင့္၊ ေလ့လာသင့္တဲ့ စာတမ္းျဖစ္လို႕ ဘာသာျပန္ျပီး တင္ျပလိုက္ပါတယ္၊ ဒီစာတမ္းပါအယူအဆ၊ ေတြးေခၚမႈေတြဟာ The Economist ရဲ့ အယူအဆ၊ အေတြးအေခၚမ်ားသာျဖစ္ျပီး ဘာသာျပန္သူနဲ႕ မသက္ဆိုင္ပါ၊……ေအာင္ဒင္]

 

 

အပိုင္း (၁)

 

ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ၂၀ ရာစုႏွစ္မ်ားမွာ ေအာင္ျမင္မႈအရွိဆုံး ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚျဖစ္ခဲ့ပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္မ်ား အခုအခ်ိန္မွာ ျပႆနာေတြနဲ႕ ရင္ဆိုင္ေနရသလဲ၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ျပန္လည္ရွင္သန္ေအာင္ျမင္ႏိုင္ဖို႕ ဘာေတြေဆာင္ရြက္ရမလဲ?

 

ယူကရိန္းႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနကို ေျပာင္းျပန္လွန္ပစ္လိုက္ႏိုင္တဲ့ ဆနၵျပသူမ်ားမွာ သူတို႕တိုင္းျပည္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြအမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္၊ သူတို႕ကိုင္ဆြဲထားတဲ့ ေၾကညာစာတမ္းေတြမွာ ဥေရာပသမဂၢ (European Union) နဲ႕ရင္းႏွီးနီးကပ္စြာ ဆက္ဆံေရး၊ ယူကရိန္းႏိုင္ငံအေရးမွာ  ႐ုရွားႏိုင္ငံရဲ့ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈေတြ ရပ္တန္႕ေရးနဲ႕ ယူကရိန္းသမၼတ ဗစ္တာယာႏူကိုဗစ္ခ်္ (Viktor Yanukovych) ရဲ့ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈေတြကို သန္႕ရွင္းတဲ့ အစိုးရအသစ္နဲ႕ အစားထိုးေရး၊ စတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ေရးသားထားပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ သူတို႕ရဲ့ အေျခခံအက်ဆုံး ေတာင္းဆိုခ်က္ကေတာ့ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း အက်င့္ပ်က္တဲ့၊ အာဏာအလြဲသုံးစား ရမ္းကားတဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရေတြကို ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္ရဲေအာင္ ျပည္သူလူထုကို လံႈ႕ေဆာ္ေပးတဲ့ အရာပါ၊ သူတို႕အားလုံးဟာ စည္းမ်ဥ္းေတြကို အေျချပဳတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ (A Rules-Based Democracy) ကို ေတာင္းဆိုေနၾကတာပါ၊

 

သူတို႕ရဲ့ ဆနၵကို လြယ္လြယ္ကူကူနားလည္ႏိုင္ပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သုံးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြဟာ ပ်မ္းမွ်ျခင္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီမဟုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားထက္ ပိုျပီး ခ်မ္းသာၾကတယ္၊ စစ္ပြဲေတြမွာ အလြယ္တကူ ပါဝင္ျခင္းမရွိဘူး၊ ျပီးေတာ့ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြကို တိုက္ဖ်က္ရာမွာ ပိုျပီးထိေရာက္တဲ့ မွတ္တမ္းေတြရွိတယ္၊ ပိုျပီး အေျခခံက်က်ေျပာရရင္ ဒီမိုကေရစီက လူေတြကို သူတို႕စိတ္ထဲမွာ ရွိတာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေျပာခြင့္ျပဳတယ္၊ သူတို႕ကိုယ္တိုင္နဲ႕ သူတို႕ရင္ေသြးေတြရဲ့ အနာဂတ္ကို သူတို႕ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ခြင့္ျပဳတယ္၊ ကမၻာၾကီးရဲ့ မတူညီတဲ့ ေနရာေဒသေပါင္းစံုက မတူညီတဲ့ လူမ်ိဳးေတြ အမ်ားၾကီးဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္အတြက္ သူတို႕ရဲ့ ဘဝေတြ၊ အသက္ေတြကို ရင္းႏွီးဖို႕၊ စေတးဖို႕ အဆင္သင့္ရွိေနၾကတာဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္က ျပည္သူေတြကို ဘယ္ေလာက္ေတာင္ အင္အားၾကီးၾကီးနဲ႕ ဆြဲေဆာင္ထားႏိုင္တယ္ဆိုတာကို အထင္ရွားဆုံး သက္ေသျပတာပါပဲ၊

 

ဒါေပမည့္လည္း ဒီေန႕ကာလေတြမွာ ယူကရိန္းႏိုင္ငံ (Ukraine) ရဲ့ ျမိဳ႕ေတာ္ ကီးယက္ (Kiev) မွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီေရးဆနၵျပပြဲေတြက လံႈ႕ေဆာ္ေပးလိုက္လို႕ ခံစားရတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ၊ ေက်နပ္မႈေတြဟာ ျမိဳ႕ေတာ္ၾကီးေတြ တစ္ခုျပီးတစ္ခုမွာ ထပ္ခါထပ္ခါျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဆင္တူယိုးမွား ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ ခံစားရတဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႕ ေရာယွက္ေနပါတယ္၊ ျပည္သူလူထုၾကီးက ျမိဳ႕ေတာ္ရဲ့ အလယ္ေခါင္က ပန္းျခံၾကီးတစ္ခုမွာ လာေရာက္စုေဝးၾက၊ အာဏာရွင္ေတြရဲ့ လက္ကိုင္တုတ္ေတြက ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆနၵျပသူေတြကို တိုက္ခိုက္ၾက၊ ဖမ္းဆီးၾက၊ ေနာက္ေတာ့လည္း လူထုရဲ့ အညံ့မခံစိတ္ဓာတ္နဲ႕ ညီညြတ္ခိုင္မာမႈ၊ ကမၻာ႕သတင္းစာမ်ားရဲ့ မ်က္ႏွာဖုံးက သတင္းေဖာ္ျပမႈေတြကို ရင္မဆိုင္ရဲေတာ့ အာဏာရွင္ေတြ လက္ေလွ်ာ႕ၾက၊ အာဏာရွင္အစိုးရတစ္ရပ္ျပိဳလဲသြားတာကို ကမၻာ႕ႏိုင္ငံမ်ားက လက္ခုတ္တီးအားေပးျပီး ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံသစ္တစ္ခု တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ အကူအညီေတြေပးၾက၊ ဒါေပမည့္လည္း အာဏာရွင္စနစ္ကို ျဖိဳလွဲရတာက စစ္မွန္ျပည့္ဝျပီး ခိုင္မာအားေကာင္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီအစိုးရတစ္ရပ္ဖြဲ႕စည္းေရးထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုျပီးလြယ္ကူေနတာကို ေမွ်ာ္လင့္မထားပဲ လက္ေတြ႕သိၾကရ၊ ဒီလိုနဲ႕ အစိုးရသစ္ေတြ ဖရိုဖရဲျဖစ္၊ စီးပြါးေရးအေျခအေန ယိုယြင္း၊ အဲဒီေနာက္ တိုင္းျပည္ရဲ့အေျခအေနဟာ အရင္ျဖဳတ္ခ်ခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရလက္ထက္က အေျခအေနနဲ႕ ပိုျပီးမထူးျခားတာကို ေတြ႕ၾကရ၊ အဲဒီလို အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ အာရပ္ေႏြဦး (Arab Spring) ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုနဲ႕ အခု ယူကရိန္းႏိုင္ငံမွာ လိမ္ေမာ္ေရာင္ေတာ္လွန္ေရး (Orange Revolution) ဆိုျပီး လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ကတည္းက ျဖစ္ပ်က္ခဲ့၊ ျဖစ္ပ်က္ေနတာပါ၊ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ အာဏာရွင္ မစၥတာ ယာႏူကိုဗစ္ခ်္ကို လိမ္ေမာ္ေရာင္ေတာ္လွန္ေရးလို႕ ေခၚၾကတဲ့ လမ္းေပၚမွာ ျငိမ္းခ်မ္းစြာဆနၵျပသူမ်ားက ရာထူးက ဖယ္ရွားႏိုင္ခဲ့ၾကတာပါ၊ ဒါေပမည့္ ယာႏူကိုဗစ္ခ်္ကို ျဖဳတ္ခ်ျပီး အာဏာရလာတဲ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ဟာ အရည္အခ်င္းမျပည့္ဝတဲ့ စိတ္ပ်က္စရာႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ေယာက္ျဖစ္တာမို႕ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲကတဆင့္ ႐ုရွားႏိုင္ငံက ေထာက္ပံ့ေတြ ေငြေၾကးမ်ားရဲ့ အကူအညီနဲ႕ ယာႏူကိုဗစ္ခ်္ သမၼတအျဖစ္ ျပန္လည္အေရြးခ်ယ္ခံရတာကို မတားဆီးႏိုင္ခဲ့ပါ၊

 

ဒီမိုကေရစီဟာ ၾကမ္းတမ္းခက္ခဲတဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ျဖတ္သန္းေနရပါတယ္၊ အာဏာရွင္ေတြ ရာထူးက စြန္႕ခြါသြားရတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီမိုကရက္ေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ ခိုင္မာအားေကာင္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီအစိုးရကို ေအာင္ျမင္စြာ မဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ၾကပါ၊ ရင့္က်က္ျပီး၊ အေျခက်ျပီးသား ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္မွ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကိုက်င့္သုံးရင္း ၾကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ ခ်ိဳ႕ရြင္းခ်က္ေတြဟာ စိတ္ပူစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ျမင္သာထင္သာရွိလာပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရးအေပၚ အယံုအၾကည္မရွိၾကေတာ့သူေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕မ်ားျပားလာပါျပီ၊ က်ေနာ္တို႕အားလုံး က်န္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္အထိ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ ကမၻာၾကီးကို ခိုင္ခိုင္မာမာလႊမ္းမိုးလိမ့္မယ္လို႕ ထင္ျမင္ခဲ့ၾကတာပါ၊

 

၂၀ ရာစုႏွစ္ရဲ့ ဒုတိယ ရာစုဝက္ကာလေတြမွာ ဒီမိုကေရစီဟာ အင္မတန္ရွင္သန္ဖို႕ ခက္ခဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေကာင္းမြန္စြာ အျမစ္တြယ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္၊ ဥပမာအားျဖင့္ နာဇီဝါဒေၾကာင့္ တစ္မ်ိဳးသားလုံး ႏြမ္းေၾကစိတ္ပ်က္ခဲ့ၾကရတဲ့ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံမွာ၊ ကမၻာေပၚမွာ အဆင္းရဲဆုံးျပည္သူေတြ အမ်ားဆုံးေနထိုင္ၾကတဲ့ အိနိၵယႏိုင္ငံမွာ၊ ျပီးေတာ့ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈေတြနဲ႕ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမွာ၊ ကိုလိုနီစနစ္ပ်က္သုဥ္းျခင္းက အာရွနဲ႕ အာဖရိကတိုက္က ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္ေစခဲ့တယ္၊ အာဏာရွင္အစိုးရေတြက ဒီမိုကေရစီအစိုးရလက္ကို အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ရလို႕ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွာ ဂရိႏိုင္ငံ၊ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္မွာ စပိန္ႏိုင္ငံ၊ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာ အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံ၊ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွာ ဘရာဇီးလ္ႏိုင္ငံ၊ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ ခ်ီလီႏိုင္ငံေတြ ဒီမိုကေရစီျဖစ္ခဲ့ပါတယ္၊ ဆိုဗီယက္ယူနီယံၾကီး ျပိဳကြဲမႈက ဗဟိုဥေရာပတိုက္မွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို စတင္က်င့္သုံးတဲ့ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ေမြးဖြားေစခဲ့တယ္၊ အေမရိကန္ မူဝါဒအၾကံေပးအဖြဲ႕ (Think-Tank) တစ္ခုျဖစ္တဲ့ လြတ္လပ္ေရးအိမ္ (Freedom House) အဖြဲ႕က ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ စစ္တမ္းမွာ ကမၻာ႕ႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ ၆၃ ရာခိုင္ႏႈံး၊ ႏိုင္ငံေပါင္း (၁၂၀) ဟာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္၊

 

အဲဒီ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာပဲ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္က ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ပိုလန္ႏိုင္ငံ ဝါေဆာျမိဳ႕မွာက်င္းပတဲ့ ကမၻာ႕ဒီမိုကေရစီဖိုရမ္ (World Forum on Democracy) မွာ စုေဝးၾကျပီး “ျပည္သူတို႕ရဲ့ ဆနၵဟာ အစိုးရအာဏာရဲ့ အေျခခံျဖစ္တယ္” (The will of the people is the basis of the authority of government.) လို႕ အတူတကြ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ပါတယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး႒ာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ “အာဏာရွင္မ်ားနဲ႕ အာဏာရွင္ဆန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ား၏ မေအာင္ျမင္ေသာ အေတြ႕အၾကံုမ်ားကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ေနာက္ဆုံးမွာ ဒီမိုကေရစီဟာ ေအာင္ပြဲရျပီလို႕ ထင္ရတယ္” (Having seen off failed experiments with authoritarian and totalitarian forms of government, it seems that now, at long last, democracy is triumphant.) ဆိုျပီး မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္၊

 

ဒီေလာက္ ေအာင္ျမင္မႈေတြေတြ႕ေနရေတာ့ ယံုၾကည္မႈေတြလြန္ကဲၾကမယ္ဆိုတာ နားလည္လို႕ ရပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ ေနာက္ကို နည္းနည္းဆုတ္ျပီး ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီရဲ့ ေအာင္ပြဲဆိုတာ သိပ္ျပီး ေသခ်ာလွတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး၊ ဒီမိုကေရစီဆိုတာကို ပထမဆုံး အစျပဳခဲ့တဲ့ ေအသင္က်ဆုံးခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ (Fall of Athens) စံျပႏိုင္ငံေရးစနစ္ဆိုတာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွာ သိပံၸပညာ၊ အေတြးအေခၚေတြ ျပန္လည္ရွင္သန္ထြန္းကားလာတဲ့ကာလအထိ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ေက်ာ္ၾကာ အသက္ဝင္မႈမရွိခဲ့တာပါ၊ ၁၈ ရာစုမွာ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးတစ္ခုတည္းကသာ ေအာင္ျမင္ခိုင္ခန္႕တဲ့ ဒီမိုကေရစီကို ဖန္တီးေပးႏိုင္ပါတယ္၊ ၁၉ ရာစုတစ္ေလွ်ာက္လုံးမွာ သက္ဦးဆံပိုင္ပေဒသရာဇ္ေတြဟာ သူတို႕ရဲ့ အာဏာအဓြန္႕ရွည္ေရးအတြက္ ဒီမိုကေရစီဘက္ေတာ္သားေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတာပါ၊ ၂၀ ရာစုရဲ့ ပထမရာစုဝက္တြင္းမွာ ဂ်ာမဏီ၊ စပိန္နဲ႕ အီတလီႏိုင္ငံေတြမွာ အစပ်ိဳးစျဖစ္ေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျပိဳလဲခဲ့ပါတယ္၊ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွာ တစ္ကမၻာလုံးမွာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ (၁၁) ႏိုင္ငံပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္၊ အေမရိကန္သမၼတၾကီး ဖရန္ကလင္ ႐ုစဗဲ႕ (Franklin Roosevelt) က အဲဒီတုံးက ေျပာခဲ့တဲ့စကားတစ္ခြန္းရွိပါတယ္၊ “ၾကီးျမတ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီအလင္းေရာင္ကို လူရမ္းကားေတြရဲ့ အေမွာင္ခ်မႈကေန ကာကြယ္ဖို႕ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး” (It might not be possible to shield the great flame of democracy from the blackout of barbarism.) တဲ့၊

 

၂၀ ရာစုႏွစ္ရဲ့ ေနာက္ဆုံးပိုင္းကာလေတြမွာ ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ တိုးတက္မႈေတြဟာ ၂၁ ရာစုႏွစ္ထဲမွာ ရပ္တန္႕ေနပါတယ္၊ ဒီကေန႕  လြတ္လပ္ျပီးမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြက်င္းပတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ လူဦးေရဟာ ကမၻာ႕လူဦးေရစုစုေပါင္းရဲ့ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈံးေလာက္ရွိတာမို႕ အရင့္အရင္ကထက္ ပိုျပီးမ်ားျပားတာေတာင္မွ ဒီမိုကေရစီရဲ့ ေရွ႕ဆက္ထြန္းကားမႈဟာ ရပ္တန္႕ေနျပီး ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ေရြ႕လ်ားေနတယ္လို႕ေတာင္ ထင္ရပါတယ္၊ လြတ္လပ္ေရးအိမ္ (Freedom House) က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ဟာ တကမၻာလုံးအတိုင္းအတာနဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ဆက္တိုက္ ေလ်ာ့နည္းလာတဲ့ (၈) ႏွစ္ေျမာက္ ႏွစ္ျဖစ္တယ္လို႕ သုံးသပ္ပါတယ္၊ တကမၻာလုံးအတိုင္းအတာနဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြျမင့္မားခဲ့တာဟာ ၂၁ ရာစုႏွစ္ရဲ့ အစပိုင္းမွာပဲ အျမင့္ဆုံးကို ေရာက္ခဲ့တယ္လို႕လည္း ဆိုပါတယ္၊ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္နဲ႕ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈေတြအတြက္ ဆုံးရွုံးမႈအနည္းငယ္သာ ေတြ႕ၾကံုခဲ့ရေပမည့္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ကစျပီး ဒီမိုကေရစီခရီးဟာ ၾကမ္းတမ္းခဲ့ျပန္ပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ့ ျပႆနာမ်ားဟာလည္း ကိန္းဂဏန္းမ်ားက ေဖာ္ျပႏိုင္တာထက္ ပိုျပီးနက္႐ိႈင္းလွပါတယ္၊ ေသးငယ္တဲ့ အစျပဳခါစ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအမ်ားစုဟာ အာဏာရွင္စနစ္ဆီကို ျပန္လည္တိမ္းေခ်ာ္သြားခဲ့ၾကတယ္၊ အဲဒီႏိုင္ငံေတြမွာ အျပင္ပန္းမွာေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွန္မွန္က်င္းပေပးေနလို႕ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံလို႕ ထင္ရေပမည့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တန္းတူညီမွ်အေရးၾကီးလွတဲ့ လူသားတိုင္းအတြက္ အာမခံခ်က္ရွိတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ (Rights) ၊ ခိုင္မာတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အဖြဲ႕အစည္း (Institutions) ေတြ မရွိၾကပါ၊

 

အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ ကိုင္ရိုျမိဳ႕ေတာ္ (သို႕မဟုတ္) ယူကရိန္းႏိုင္ငံ ကီးယက္ဗ္ျမိဳ႕ေတာ္ ေတြမွာ ျပည္သူလူထုမေထာက္ခံတဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရေတြကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြက အခိုက္အတန္႕မွာ ဒီမိုကေရစီအေပၚ ယံုၾကည္မႈေတြကို ပိုျပီးအားေကာင္းေစခဲ့ေပမည့္ အဲဒီတက္ႂကြမႈေတြက ခဏတာအတြက္ပဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္၊ အေနာက္ကမၻာရဲ့ အျပင္ဘက္မွာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြဟာ အျမဲတမ္းပဲ ျပိဳလဲမႈဆီကို ဦးတည္ေနပါတယ္၊ အေနာက္ကမၻာက ႏိုင္ငံေတြရဲ့ ဒီမိုကေရစီကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့လည္း ႏိုင္ငံတြင္းမွာဆိုရင္ အင္မတန္မ်ားျပားလွတဲ့ ေႂကြးျမီမ်ား၊ အစိုးရယနၱရား ထိထိေရာက္ေရာက္ မလည္ပါတ္ႏိုင္ျခင္းမ်ားနဲ႕ မၾကာခဏဆိုသလို ဆက္စပ္ပါတ္သက္ေနရျပီး ႏိုင္ငံျပင္ပမွာဆိုရင္လည္း (ကိုယ္႕ႏိုင္ငံမွာေတာင္ မခိုင္မာေတာ့တဲ့ ဒီမိုကေရစီကို) မေရာက္ႏိုင္တဲ့ေနရာေတြဆီ အတင္းအဓမၼ ျဖန္႕က်က္ေနသလို အေျခအေနမ်ိဳးပါ၊ ဒီမိုကေရစီကို ေဝဘန္သူေတြ အျမဲတမ္းရွိခဲ့ပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ အခုလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အရင္တုံးက ရွိခဲ့တဲ့ ဒီမိုကေရစီေပၚ သံသယေဟာင္းေတြဟာ အခု အသစ္ျမင္ေတြ႕လာတဲ့ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အခိုင္အမာတည္ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြ၊ မခိုင္မျမဲ ခ်ိနဲ႕လွတဲ့ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ အျခားႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ ဒီမိုကေရစီေရးရာ ဩဇာသက္ေရာက္မႈေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္ျပီး ပိုမိုခိုင္မာလာသလို ရွိပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္မ်ား ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ သူ႕ရဲ့ ေရွ႕ ကိုေျပးေနတဲ့ အရွိန္အဟုန္ေတြ ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့ရတာလဲ?။

 

အပိုင္း (၂) သမိုင္း ဘီးတစ္ပါတ္ ျပန္လွည့္ျခင္း (The Return of History)

 

ဘာေၾကာင့္မ်ား ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ သူ႕ရဲ့ ေရွ႕ ကိုေျပးေနတဲ့ အရွိန္အဟုန္ေတြ ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့ရတာလဲ?

အဓိက အေၾကာင္းျပခ်က္ (၂) ခုကေတာ့ ၂၀၀၇-၂၀၀၈ ခုႏွစ္ေတြမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ “ဘဏၰာေရးအၾကပ္အတည္း” (The Financial Crisis) နဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ့ ျမင့္တက္လာမႈ (The Rise of China) တို႕ ျဖစ္ၾကပါတယ္၊ ဘဏၰာေရးအၾကပ္အတည္းက တိုင္းျပည္ရဲ့ ဘဏၰာေရးအေျခအေနကိုသာ ပ်က္စီးေစ႐ံုမကပဲ၊ ျပည္သူေတြအတြက္္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာထိခိုက္မႈေတြပါ ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္၊ ဒီအၾကပ္အတည္းက အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက်င့္သုံးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ရဲ့ အေျခခံက်တဲ့ အားနည္းခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္ျပလိုက္တယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္မို႕ တစ္ခ်ိန္တုံးက သူတို႕ဟာ အေကာင္းဆုံးလို႕ အေနာက္ကမၻာသားေတြမွာရွိခဲ့တဲ့ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ယံုၾကည္မႈ၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအေပၚယံုၾကည္မႈကို ပ်က္စီးေစခဲ့တယ္၊ အစိုးရေတြဟာ ျပည္သူလူထုအတြက္ ေထာက္ပံ့မည့္၊ အကူအညီေပးမည့္ ကတိကဝတ္ (Entitlements) ေတြကို ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပံုမွန္တိုးခ်ဲ႕ခဲ့တယ္၊ အဲဒါေၾကာင့္ အစိုးရရဲ့ ေႂကြးျမီေတြကို အင္မတန္ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့အဆင့္ေတြကို ေရာက္ရွိေစခဲ့တယ္၊ (ျပန္လည္ေပးဆပ္ႏိုင္စြမ္းမရွိေတာ့တဲ့ အဆင့္၊ တိုင္းသူျပည္သားေတြကို အလြန္အကြၽံခ်ိဳးျခံခိုင္းျပီး အခြန္ေငြအဆမတန္ တိုးေကာက္ရတဲ့ အေျခအေနေတြ၊ မာန္မာနေတြကို ပံုခ်၊ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြႏႈတ္ထြက္ျပီး ကမၻာ႕ဘဏ္၊ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ စတဲ့ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ဝင္ေရာက္ကယ္တင္ဖို႕ ေတာင္းဆိုရတဲ့အေျခအေန၊) ႏိုင္ငံေရးသမားေတြက သူတို႕ဟာ ရုတ္တရက္ေအာင္ျမင္လာျပီး ရုတ္တရက္ပဲ ပ်က္သုံးသြားတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြ (Boom-Bust Cycles) ကို အဆုံးသတ္ႏိုင္ခဲ့ျပီ၊ အနၱရာယ္ေတြကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ခဲ့ျပီလို႕ ထင္ခဲ့ၾကတယ္၊ ဒါေပမည့္ အစိုးရေတြက ႏိုင္ငံတြင္းက စီမံခန္႕ခြဲမႈညံ့ဖ်င္းမႈ၊ အလြဲသုံးစားလုပ္မႈတို႕ေၾကာင့္ ျပိဳလဲသြားတဲ့ ပုဂၢလိက ဘဏ္ၾကီးမ်ား၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္ၾကီးမ်ားကို ျပည္သူလူထု အခြန္ေပးေဆာင္ထားတဲ့ ေငြမ်ားနဲ႕ ကယ္တင္ရတဲ့အခါ၊ ျပီးေတာ့ အဲဒီ ပုဂၢလိကဘဏ္ၾကီးမ်ားက သူတို႕ဘဏ္မ်ားရဲ့ အၾကီးအကဲမ်ား၊ အရာရွိၾကီးမ်ားကို အင္မတန္မ်ားျပားတဲ့ ဆုေၾကးေငြမ်ားေပးၾကတာကို တားဆီးႏိုင္စြမ္းကင္းမဲ့တဲ့အခါ ျပည္သူအမ်ားစုဟာ သူတို႕ႏိုင္ငံ က်င့္သုံးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္အေပၚမွာ သံသယနဲ႕ စိတ္ပ်က္မႈ အၾကီးအက်ယ္ရွိလာၾကပါတယ္၊ ဒီဘဏၰာေရးအၾကပ္အတည္းၾကီးက ဝါရွင္တန္သေဘာတူညီခ်က္ (Washington Consensus) ဆိုတဲ့ ဝါရွင္တန္ဒီစီျမိဳ႕ေတာ္မွာ အေျခစိုက္တဲ့ အဓိက ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးအဖြဲ႕အစည္းၾကီးႏွစ္ခုရဲ့ ဘံုသေဘာတူညီခ်က္နဲ႕ စီးပြါးပ်က္ႏိုင္ငံမ်ားကို စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားခ်မွတ္၍ ေထာက္ပံ့ကူညီျခင္းကို ရည္ညႊန္းတဲ့ အသုံးအႏႈံးဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားက အေနာက္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံၾကီးမ်ားအေပၚ မေက်နပ္မႈကိုေဖာ္ျပတဲ့ အသုံးအႏႈံးအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားပါေတာ့တယ္၊

 

အဲဒီအခ်ိန္အတြင္းမွာပဲ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ စီးပြါးေရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္မႈဆိုတဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စိုးမိုးထားတဲ့ အစဥ္အလာကို ႐ိုက္ခ်ိဳးလိုက္ပါေတာ့တယ္၊ ဟားဗာဒ္တကၠသိုလ္က လယ္ရီဆမ္းမား (Larry Summers of Harvard University) က ဒီလိုသုံးသပ္ပါတယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ စီးပြါးေရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာင္ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) တစ္ၾကိမ္ ၾကာမွ ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ့ လူေနမႈအဆင့္အတန္းကို တစ္ၾကိမ္ ႏွစ္ဆျမင့္မားေစႏိုင္ခဲ့တယ္၊ ဒါေပမည့္ တရုတ္အစိုးရက သူ႕ျပည္သူမ်ားရဲ့ လူေနမႈအဆင့္အတန္းကို ဆယ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ ႏွစ္ဆျမင့္မားေစခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) ေက်ာ္ခဲ့ျပီတဲ့၊ တရုတ္ေတြက သူတို႕ရဲ့ စံျပစနစ္ – “ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ့ တင္းၾကပ္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ နဲ႕ ပါတီေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမွာ အရည္အခ်င္းျပည့္ဝတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြအျမဲရွိေနေအာင္ ရွာေဖြစည္းရုံးတာဝန္ေပးမႈ တြဲဖက္ထားတဲ့စနစ္”-က ဒီမိုကေရစီစနစ္ထက္ ပိုျပီးထိေရာက္မႈရွိျပီး ႏိုင္ငံေရးအရ ေရွ႕မတိုး၊ ေနာက္မဆုတ္ျဖစ္မႈေတြကို အလြယ္တကူေရွာင္လႊဲႏိုင္တယ္လို႕ ျငင္းခ်က္ထုတ္ၾကပါတယ္၊ တရုတ္ျပည္ရဲ့ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မႈကို ဆယ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ အေျပာင္းအလဲလုပ္တယ္၊ ပါတီတြင္းက အရည္အခ်င္းျပည့္ဝတဲ့ ပါတီေကဒါေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ငယ္ေတြကို သူတို႕ရဲ့ အရည္အခ်င္းနဲ႕ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းကိုၾကည့္ျပီး ပါတီရဲ့ ထိပ္တန္းရာထူးေတြမွာ တိုးျမႇင့္တာဝန္ေပးတာမို႕ အရည္အခ်င္းရွိသူေတြ ပါတီထဲကို အဆက္မျပတ္ဝင္လာေနၾကပါတယ္တဲ့၊

 

အတိုက္အခံမ်ားကို ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်တာကစလို႕ အင္တာနက္ေဆြးေႏြးခန္းေတြကို ဆင္ဆာျဖတ္တဲ့ အထိ နည္းလမ္းေပါင္းစံုကို အသုံးျပဳျပီး တရုတ္အစိုးရက ျပည္သူလူထုရဲ့ ဆနၵေဖာ္ထုတ္မႈနဲ႕ အေတြးအျမင္ေတြကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာကို တရုတ္အစိုးရကို ေဝဘန္သူမ်ားက ေထာက္ျပေဝဘန္ၾကတာ မွန္ကန္ပါတယ္၊ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားရဲ့ အလြန္အကြၽံထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းမ်ားကိုယ္တိုင္က သူတို႕ဟာ ျပည္သူလူထုရဲ့ ေဝဘန္ခ်က္ေတြကို အေလးအနက္ထားေၾကာင္း သူတို႕ကိုယ္တိုင္ဝန္ခံေနရသလို ျဖစ္ေနပါတယ္၊ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကိဳးစားေျဖရွင္းရမည့္ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး ျပႆနာၾကီးမ်ားကို (ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြကို က်င့္သုံးတဲ့) တရုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက အလြယ္တကူေျဖရွင္းျပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္၊

 

ဥပမာအားျဖင့္ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္အခ်ိန္ကာလအတြင္းမွာ တရုတ္အာဏာပိုင္ေတြက တရုတ္ျပည္တြင္းက အျငိမ္းစားဝန္ထမ္းမ်ားရဲ့ ပင္စင္လစာေငြကို ေက်းလက္ေဒသက ျပည္သူသန္းေပါင္း ၂၄၀ ေက်ာ္အထိ ခံစားခြင့္ရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္၊ ဒီအေရအတြက္ဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ပင္စင္ေထာက္ပံ့ေငြခံစားေနရတဲ့ ျပည္သူမ်ားရဲ့အေရအတြက္ထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုမ်ားပါတယ္၊

တရုတ္ျပည္သူအမ်ားအျပားဟာ သူတို႕ႏိုင္ငံရဲ့ လက္ရွိႏိုင္ငံေရးစနစ္က စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးမယ္ဆိုရင္ သူတို႕ရဲ့ ႏိုင္ငံေရးမေက်နပ္မႈေတြကို အသာေဘးခ်ထားဖို႕ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၾကပါျပီ၊ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ” ျပဴး” ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ စိတ္ေနသေဘာထားမ်ားေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္ (The 2013 Pew Survey of Global Attitudes) မွာ (၈၅) ရာခိုင္ႏႈံးေသာ တရုတ္ျပည္သူေတြဟာ သူတို႕ႏိုင္ငံရဲ့ လက္ရွိအေျခအေနအေပၚ “အလြန္ေက်နပ္မႈရွိၾကတယ္” (Very Satisfied) လို႕ဆိုပါတယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ သူတို႕ႏိုင္ငံရဲ့ လက္ရွိအေျခအေနအေပၚ “အလြန္ေက်နပ္သူ” (၃၁) ရာခိုင္ႏႈံးပဲရွိပါတယ္၊ တရုတ္ပညာရွင္အခ်ိဳ႕ဟာ ဒီအေျခအေနေပၚမွာ အေကာင္းျမင္ျပီး အလြန္ဂုဏ္ယူေက်နပ္ေနၾကပါတယ္၊ ဖူဒန္တကၠသိုလ္ (Fudan University) က ဇန္းေဝေဝ (Zhang Weiwei) က အခုလိုေျပာပါတယ္၊ “ဒီမိုကေရစီဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ဖ်က္ဆီးေနတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ဒီမိုကေရစီက ႏိုင္ငံေရးေရွ႕မတိုး ေနာက္မဆုတ္ျဖစ္မႈေတြကို ခိုင္မာအားေကာင္းေစတယ္၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ရာမွာ ေႏွာင့္ေႏွး ရွုပ္ေထြးေစတယ္၊ ျပီးေတာ့ ေဂ်ာ့ခ်္ဘြတ္ရွ္ အငယ္ (George Bush Junior) လို ဒုတိယတန္းစား သမၼတေတြကို စင္ေပၚပစ္တင္ေပးတယ္” တဲ့၊ ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္ (Beijing University) က ယူကက္ပင္း (Yu Keping) ကလည္း “ဒီမိုကေရစီက ရွင္းလင္းလြယ္ကူတဲ့ကိစၥေတြကို အလြန္အကြၽံရွုပ္ေထြးေအာင္နဲ႕ တန္ဘိုးမဲ့ေအာင္ ဖန္တီးပစ္လိုက္တယ္၊ ျပီးေတာ့ စကားလုံးလွလွေလးေတြကို ရႊန္းရႊန္းေဝေအာင္ေျပာတတ္ဆိုတတ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ျပည္သူလူထုကို လွည့္ဖ်ားခြင့္ျပဳလိုက္တယ္” တဲ့၊  ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္ကပဲ ျဖစ္တဲ့ ဝမ္းဂ်ီရွီ (Wang Jisi) ကလည္း “အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ့  ႏိုင္ငံေရးစနစ္နဲ႕ တန္ဘိုးေတြကို လက္ခံက်င့္သုံးၾကတဲ့ မ်ားျပားလွစြာေသာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးမတည္ျငိမ္မႈနဲ႕ စီးပြါးေရးအၾကပ္အတည္းေတြကိုပဲ ေတြ႕ၾကံုေနရတယ္၊ အဲဒီႏိုင္ငံေတြကို တရုတ္ျပည္က အျခားေသာေရြးခ်ယ္စရာ စံျပစနစ္တစ္ခုကို လမ္းျပေပးႏိုင္တယ္” လို႕ ေျပာျပန္ပါတယ္၊ အာဖရိကတိုက္ (ရဝမ္ဒါ) ကေန အေရွ႕အလယ္ပိုင္း (ဒူဘိုင္း)၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ (ဗီယက္နမ္) အထိ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီမွတ္ခ်က္ေတြအေပၚ အေလးအနက္ထား ေလ့လာေနၾကပါတယ္၊

 

တရုတ္ျပည္ရဲ့ ဝါဒေရးရာစည္းရုံးျဖန္႕က်က္မႈ၊ ဩဇာသက္ေရာက္မႈေတြက ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ကစလို႕ အဆက္မျပတ္ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္အေပၚ စိတ္ပ်က္စရာအျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ ဆုတ္ယုတ္မႈေတြေၾကာင့္  ပိုျပီးအားေကာင္းခိုင္မာလာပါတယ္၊ ပထမဆုံး ဆုတ္ယုတ္မႈကေတာ့ ႐ုရွားႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္၊ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ ဘာလင္တံတိုင္းၾကီး ျပိဳလဲျပီးတဲ့ေနာက္ ဆိုဗီယက္အင္ပါယာၾကီးထဲက ႏိုင္ငံေတြ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္လာေရးဆိုတာ လုံးဝေသခ်ာတဲ့ ကိစၥလို႕ ထင္ခဲ့ၾကပါတယ္၊ ၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ားမွာ သမၼတ ေဘာရစ္ယဲလ္ဆင္ (Boris Yeltsin) ရဲ့ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ ႐ုရွားႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီကို ဦးတည္တဲ့ မတည္မျငိမ္ေျခလွမ္းမ်ား အစပ်ိဳးခဲ့ပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ဆုံးမွာ ေဘာရစ္ယဲလ္ဆင္ ရာထူးမွ ႏႈတ္ထြက္ျပီး သမၼတတာဝန္ကို ေကဂ်ီဘီ (KGB) ေထာက္လွမ္းေရးအရာရွိတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗလာဒီမာပူတင္ (Vladimir Putin) ကို လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီအခ်ိန္ကစလို႕ ပူတင္ဟာ သမၼတအျဖစ္ ႏွစ္ၾကိမ္၊ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ႏွစ္ၾကိမ္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျပီး အခုလည္း တတိယအၾကိမ္ သမၼတျဖစ္ေနပါတယ္၊ ေခတ္ေပၚလြန္ကာလရဲ့ ဇာဘုရင္လို႕ တင္စားေခၚေဝၚၾကတဲ့ ပူတင္က ႐ုရွားမွာ အစျပဳေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီျဖစ္ထြန္းမႈအားလုံးကို ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ပါတယ္၊ မီဒီယာကို ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျပီး အတိုက္အခံေတြကို ေထာင္ထဲထည့္ပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီလို႕ အမည္ခံေျပာရေအာင္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကိုေတာ့ မွန္မွန္က်င္းပပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ႏိုင္သူက ပူတင္သာ ျဖစ္ရပါမယ္၊ ဗင္နီဇြဲလား၊ ယူကရိန္း၊ အာဂ်င္တီးနားအပါအဝင္ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားကလည္း ႐ုရွားႏိုင္ငံရဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ခ်ီတက္ၾကပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အျပည့္အဝလက္ခံအသုံးခ်တာမဟုတ္ပဲ အာဏာရွင္စနစ္ကို အေရျခံုအကာအကြယ္ေပး႐ံု က်င့္သုံးခဲ့ၾကလို႕ ဒီမိုကေရစီ ပိုျပီးနံမည္ပ်က္ရပါတယ္၊

 

ေနာက္ထပ္ၾကီးမားတဲ့ ဆုတ္ယုတ္မႈႈတစ္ခုကေတာ့ အီရတ္စစ္ပြဲျဖစ္ပါတယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဦးေဆာင္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာတပ္မ်ားက ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ အီရတ္ႏိုင္ငံကို ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ဖို႕ အဓိကအေၾကာင္းျပခ်က္ျဖစ္တဲ့၊ ဆက္ဒန္ဟူစိန္ ပိုင္ဆိုင္တယ္ဆိုတဲ့ “လူသားအမ်ားကို ဖ်က္ဆီးႏိုင္တဲ့လက္နက္မ်ား” (Weapons of Mass Destruction) အမွန္တကယ္တည္ရွိေၾကာင္း သက္ေသမျပႏိုင္ေတာ့တဲ့အခါမွာ သမၼတဘြတ္ရွ္က အီရတ္စစ္ပြဲကို “လြတ္လပ္ေရးနဲ႕ ဒီမိုကေရစီအတြက္ ဆင္ႏႊဲရတဲ့ စစ္ပြဲ” (A Fight for Freedom and Democracy) အျဖစ္ ေျပာင္းလဲေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ပါတယ္၊ “လြတ္လပ္ေသာႏိုင္ငံမ်ား အတူတကြရပ္တည္ျပီး ဒီမိုကေရစီကို အတူတကြျမႇင့္တင္ၾကျခင္းဟာ က်ေနာ္တို႕ ရန္သူမ်ားရဲ့ အေရးနိမ့္မႈအတြက္ အစပ်ိဳးအေၾကာင္းတရားတစ္ခုျဖစ္တယ္” (The concerted effort of free nations to promote democracy is a prelude to our enemies’ defeat.) လို႕ သမၼတဘြတ္ရွ္က သူ႕ရဲ့ သမၼတ ဒုတိယသက္တမ္းစတင္တဲ့ေန႕မိန္႕ခြန္းမွာ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္၊ ဒါဟာျဖင့္ အေျခအေနအေပၚမွာ အခြင့္အေရးယူတယ္လို႕ေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါ၊ သမၼတဘြတ္ရွ္က အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ အာဏာရွင္ေတြၾကီးစိုးေနသမွ် ဒီေဒသဟာ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးရာေနရာၾကီး ဆက္ျဖစ္ေနလိမ့္မယ္၊ (ဒါေၾကာင့္မို႕ အာဏာရွင္အစိုးရမ်ားေနရာမွာ ဒီမိုကေရစီအစိုးရမ်ားနဲ႕ အစားထိုးရမယ္) လို႕ ႐ိုး႐ိုးသားသားယံုၾကည္ခဲ့တာပါ၊ ဒါေပမည့္လည္း ဒီမိုကေရစီကို လက္နက္နဲ႕ခ်ဲ႕ထြင္မႈက ဒီမိုကေရစီအေရးအတြက္ ေကာင္းဖို႕မျဖစ္ပဲ ပိုျပီးဆိုးဖို႕သာ ျဖစ္လာခဲ့တယ္၊

 

လက္ဝဲဂိုဏ္းသားေတြက အီရတ္စစ္ပြဲကို လက္ညိႈးထိုးျပီး ဒါဟာျဖင့္ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ အေမရိကန္သက္ဦးဆံပိုင္ဝါဒကို အျမင္လွေအာင္ ဖုံးကာထားတာျဖစ္ေၾကာင္းျပတဲ့ သက္ေသလို႕ ဆိုၾကပါတယ္၊ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒေရးရာ ပညာရွင္မ်ားထဲက Realists လို႕ေခၚတဲ့ လက္ေတြ႕အေျခအေနကို အရွိအတိုင္း ေလ့လာသူမ်ားက အီရတ္ႏိုင္ငံမွာ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးမတည္ျငိမ္မႈမ်ား၊ အၾကပ္အတည္းမ်ားကို ေထာက္ျပျပီး အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ ဒီမိုကေရစီျပန္႕ပြါးေရးဆိုတာ မတည္မျငိမ္မႈမ်ားကို ဖန္တီးေပးတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္သြားတယ္လို႕ ေျပာၾကပါတယ္၊ ဖရန္စစ္ဖူကူယာမာ (Francis Fukuyama) လို အင္မတန္စိတ္ပ်က္သြားတဲ့ အေမရိကန္ဩဇာသက္ေရာက္မႈျမႇင့္တင္ေရးဝါဒီ (Neoconservative) ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြကေတာင္မွ “အီရတ္စစ္ပြဲဟာ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ေက်ာက္စိုင္ေက်ာက္သားေတြျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ေျမေပၚမွာ အျမစ္မတြယ္ႏိုင္ေၾကာင္းျပတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားပဲ” လို႕ ေျပာပါတယ္၊

 

တတိယေျမာက္ ၾကီးမားတဲ့ ဆုတ္ယုတ္မႈကေတာ့ အီဂ်စ္ျဖစ္ပါတယ္၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ၾကီးမားတဲ့ လူထုဆနၵျပပြဲၾကီးေတြက ေဟာင္စနီမူဘာရက္ (Hosni Mubarak) ရဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသကိုေတာင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေရာက္ရွိလိမ့္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ျမင့္မားခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီလို စိတ္ကူးယဥ္ဆန္တဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြဟာ မၾကာခင္မွာပဲ ပ်က္သုံးခဲ့ပါတယ္၊ ေနာက္ဆက္တြဲက်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ အႏိုင္ရသူက ရွက္စရာ၊ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ အစိတ္စိတ္ အမႊာမႊာကြဲျပားျပီး အလြန္အင္မတန္ မ်ားျပားလွတဲ့ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားသူေတြရဲ့ ပါတီေတြမဟုတ္ၾကပဲ မူဟာမက္ေမာ္စီ (Muhammad Morsi) ရဲ့ မူဆလင္ညီေနာင္မ်ား (Muslim Brotherhood) အဖြဲ႕ ျဖစ္ပါတယ္၊ မစၥတာ ေမာ္စီက ဒီမိုကေရစီကို ႏိုင္သူ အကုန္ယူ (Winner-Takes-All System) စနစ္မ်ိဳးလို႕ သတ္မွတ္ျပီး ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြကို မူဆလင္ညီေနာင္မ်ားနဲ႕ သာ ဖြဲ႕စည္းပါတယ္၊ သူ႕ကိုယ္သူ အကန္႕အသတ္မဲ့အာဏာေတြ အပ္ႏွင္းျပီး အစၥလမ္ဘာသာေရးသမားေတြက အျမဲတမ္း အမ်ားစုေနရာခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ “အထက္လႊတ္ေတာ္” ကို ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္၊ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လမွာေတာ့ အီဂ်စ္စစ္တပ္က ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ပါေတာ့တယ္၊ စစ္တပ္က အီဂ်စ္ႏိုင္ငံရဲ့ ပထမဆုံး ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းက်က် ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့ သမၼတနဲ႕ မူဆလင္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕ရဲ့ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ေတြကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းလိုက္ျပီး ရာနဲ႕ခ်ီတဲ့ ဆနၵျပသူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္ပါတယ္၊ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႕ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံက မင္းမဲ့စ႐ိုက္က်င့္ၾကံမႈေတြက အီဂ်စ္ႏိုင္ငံရဲ့ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတဲ့ ဆုတ္ယုတ္မႈမ်ားနဲ႕အတူ အာရပ္ေႏြဦးဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ ဒီမိုကေရစီျပန္႕ပြါးေရးကို ဦးေဆာင္ျဖစ္ေပၚေစလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ပါတယ္၊

 

အဲဒီအခ်ိန္ကာလအတြင္းမွာပဲ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို မၾကာေသးခင္ကမွ စတင္က်င့္သုံးတဲ့ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ ဒီမိုကေရစီရဲ့ ေတာက္ပမႈေတြ ဆုံးရွုံးခဲ့ပါတယ္၊  ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမွာ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို စတင္က်င့္သုံးခ်ိန္ကစလို႕ အာဖရိကအမ်ိဳးသားကြန္ဂရက္ (African National Congress) ပါတီ တစ္ခုတည္းကပဲ ဆက္တိုက္အာဏာရ အုပ္ခ်ဳပ္ေနခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီပါတီကလည္း ကိုယ္က်ိဳးစီးပြါးကို ပို၍ပို၍ဦးစားေပးလာတဲ့ ပါတီပါ၊ တူရကီႏိုင္ငံမွာလည္း တစ္ခ်ိန္တုံးက အလယ္အလတ္အစၥလမ္ဝါဒ၊ ၾကီးပြါးတိုးတက္မႈနဲ႕ ဒီမိုကေရစီစနစ္တို႕ ယွဥ္တြဲျပီး တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့ရာက အခုေတာ့ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈေတြနဲ႕ အာဏာရွင္စနစ္ဆီကို ေရွ႕႐ႉက်ဆင္းေနပါျပီ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ထိုင္းနဲ႕ ကေမၻာဒီးယားစတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက အခုတေလာက်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို သပိတ္ေမွာက္တာ၊ ေရြးေကာက္ပြဲရလာဒ္ကို လက္ခံဖို႕ ျငင္းဆန္တာေတြ ေတြ႕ေနရပါတယ္၊

ဒီဆုတ္ယုတ္မႈအားလုံးက ေအာင္ျမင္ေသာဒီမိုကေရစီစနစ္ရွင္သန္ဖို႕ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ အေျခခံအုတ္ျမစ္ေတြ၊ ခိုင္မာအားေကာင္းတဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြတည္ေဆာက္ျခင္းဟာ လက္ေတြ႕မွာ အင္မတန္ေႏွးေကြးတဲ့ အလုပ္ျဖစ္တယ္လို႕ ေဖာ္ျပေနပါတယ္၊ ျပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဆိုတာ စတင္ပ်ိဳးေထာင္လိုက္တဲ့အခ်ိန္ကစလို႕ ျမန္ဆန္အားေကာင္းစြာ၊ ရပ္တန္႕ျခင္းမရွိ လွပစြာ ရွင္သန္ပြင့္လန္းလိမ့္မယ္လို႕ အမ်ားထင္ျမင္ေနတဲ့ အယူအဆကို ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ပါတယ္၊

 

အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း ဘြတ္ရွ္နဲ႕ ျဗိတိန္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း တိုနီဘလဲယား တို႕ တစ္ခ်ိန္တုံးက ခိုင္ခိုင္မာမာေျပာဆိုခဲ့ၾကသလို ဒီမိုကေရစီဆိုတာ “တကမၻာလုံးနဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္” (Universal Aspiration) ျဖစ္ႏိုင္ေသာ္လည္းပဲ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာမ်ားနဲ႕သာ အျမစ္တြယ္ႏိုင္တဲ့ အေလ့အက်င့္ (A Culturally Rooted Practice) ျဖစ္ပါတယ္၊ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ့ အခြင့္အေရးေတြနဲ႕ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို တန္ဘိုးထားတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတည္ရွိပါတယ္၊ အဲဒီလို လူ႕အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ အရပ္ဘက္ဝန္ထမ္းမ်ားရဲ့ ဩဇာအာဏာၾကီးမားမႈနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးေတြ စနစ္တက် ေနရာတက်ရွိတဲ့ ခိုင္မာေခတ္မီတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တစ္ခုကို တည္ေထာင္ျပီး အေတာ္ၾကာမွ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြဟာ ႏိုင္ငံသားအားလုံးကို ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးခြင့္ျပဳခဲ့တာပါ၊

 

သိပ္မၾကာေသးတဲ့ႏွစ္မ်ားမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ခိုင္ခိုင္မာမာအျမစ္တြယ္ျပီးျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္မွ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအသစ္မ်ားအတြက္ စံျပေရွ႕ေဆာင္ျဖစ္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့ အေရးၾကီးဆုံး အဖြဲ႕အစည္းၾကီးေတြဟာ ေခတ္နဲ႕အညီမဟုတ္ေတာ့တာ၊ မွန္မွန္ကန္ကန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ငန္းမေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေတာ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္၊ ပါတီအက်ိဳးဦးစားေပးမႈေတြမ်ားလြန္းလို႕ ပါတီၾကီးႏွစ္ခုၾကား အျပန္အလွန္ျပစ္တင္႐ံႈ႕ခ်ေဝဘန္မႉေတြလႊမ္းမိုးျပီး ႏိုင္ငံရဲ့ အေႂကြးေတြကို ျပန္လည္ေပးဆပ္ႏိုင္စြမ္းမရွိေအာင္ျဖစ္ေတာ့မည့္ ဆိုးဝါးတဲ့အေျခအေနမ်ိဳးကို က်န္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ႏွစ္ၾကိမ္ေရာက္ခဲ့ရလို႕ “အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု” ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ “ေရွ႕မတိုးေနာက္မဆုတ္ အေျခအေန” ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ စကားလုံးျဖစ္တယ္လို႕ေတာင္ ေလွာင္ေျပာင္ခံခဲ့ရပါတယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာလည္း ပါတီတစ္ခုခ်င္းရဲ့ ႏိုင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္ရန္ၾကိဳးပမ္းမႈေတြနဲ႕ ညစ္ႏြမ္းခဲ့ပါတယ္၊ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြဟာ သူတို႕နဲ႕ သူတို႕ပါတီကို ေထာက္ခံသူမ်ားကိုသာ ဆက္ဆံစည္းရုံးျပီး က်န္တဲ့ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ မဲဆနၵရွင္မ်ားကို လွစ္လ်ဴ႐ႉၾကတာမို႕ အစြန္းေရာက္ဝါဒကို အားေပးရာေရာက္ပါတယ္၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရးမွာလည္း ေငြေၾကးက ပိုျပီးအေရးၾကီးလာပါတယ္၊ ကုမၸဏီမ်ား၊ ေကာ္ပိုေရးရွင္းၾကီးမ်ား၊ စီးပြါးေရးနဲ႕ ေငြေၾကးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကိုယ္စား ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္နဲ႕ အစိုးရအေပၚ ဩဇာသက္ေရာက္ဖို႕ၾကိဳးစားၾကတဲ့ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေလာ္ဘီရစ္ (Lobbyist) မ်ားက ဥပေဒၾကမ္းမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးေတြ၊ အထူးအခြင့္အေရးေတြ ထည့္သြင္း ေစျပီး ပိုျပီးရွည္လ်ား ရွုပ္ေထြးေစပါတယ္၊ ဒါေတြအားလုံးက အေမရိကန္ဒီမိုကေရစီဆိုတာ (ပိုက္ဆံမ်ားမ်ားေပးႏိုင္သူကို) ေရာင္းရန္ျဖစ္တယ္၊ ခ်မ္းသာသူမ်ားဟာ ဆင္းရဲသူမ်ားထက္ ပိုျပီးအာဏာရွိတယ္ဆိုတဲ့ အျမင္မ်ိဳးျဖစ္ေပၚေစပါတယ္၊

 

ဒါေပမည့္ ေလာ္ဘီရစ္မ်ားနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲအလႉရွင္မ်ားကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္အသုံးစားရိတ္ေတြ လႉဒါန္းျခင္းဟာ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ကို က်င့္သုံးျခင္းျဖစ္တယ္လို႕ ျငင္းခုန္ၾကပါတယ္၊ ဒါေတြအားလုံးရဲ့ ရလာဒ္ကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႕ ဒီမိုကေရစီရဲ့ ပံုရိပ္ေတြဟာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဘက္ေပါင္းစံုက တိုက္ခိုက္ျခင္းခံေနရတာပါပဲ၊

 

ဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံမ်ားဟာလည္း ဒီမိုကေရစီေရးမွာ ထူးထူးျခားျခား ေကာင္းမြန္ၾကတာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး၊ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ ယူရိုေငြေၾကးစနစ္ (Euro) ကို အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားအားလုံးက်င့္သုံးၾကဖို႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ၾကရာမွာ ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ကြၽမ္းက်င္သူပညာရွင္ေတြက ဆုံးျဖတ္ခဲ့ျပီး ဒိန္းမတ္နဲ႕ ဆြီဒင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံထဲက ဒီေလာက္အေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥၾကီးကို လူထုဆနၵခံယူပြဲက်င္းပျပီး အဆုံးအျဖတ္ခံခဲ့တာပါ၊ (ႏွစ္ႏိုင္ငံစလုံးက ျငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္၊) ဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ကိုယ္စားျပဳ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ျပီး ဘယ္လဂ်ီယန္ႏိုင္ငံ ဘရပ္ဆဲလ္ျမိဳ႕ေတာ္မွာ ႒ာနခ်ဳပ္ရွိတဲ့ ဥေရာပေကာင္စီနဲ႕ ဥေရာပေကာ္မရွင္ေတြကို ပိုျပီးအာဏာႏွင္းအပ္တဲ့ စာခ်ဳပ္ (The Lisbon Treaty) ကို ေပၚတူဂီႏိုင္ငံ လစၥဘြန္းျမိဳ႕မွာ ေရးဆြဲျပီးအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားအလိုက္ လူထုဆနၵခံယူမည့္အစီအစဥ္ကိုလည္း အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ လူထုအမ်ားစုက ကန္႕ကြက္ပယ္ခ်ခဲ့ခ်ိန္ကစလို႕ ဆက္မလုပ္ေတာ့ပဲ ရပ္ဆိုင္းထားခဲ့ပါတယ္၊ ဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံမ်ားမွာ ယူရိုေငြေၾကးအၾကပ္အတည္းျဖစ္တဲ့ အေမွာင္မိုက္ဆုံးကာလေတြမွာ ယူရိုေငြေၾကးကို အခိုင္အမာေထာက္ခံတဲ့ အင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ားက ဖိအားေပးျပီး အၾကီးအက်ယ္ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ အီတလီနဲ႕ ဂရိႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့ အစိုးရေတြကို ကြၽမ္းက်င္သူပညာရွင္မ်ား (Technocrats) နဲ႕ အစားထိုးေစခဲ့ပါတယ္၊ ဥေရာပသမဂၢရဲ့ ဒီမိုကေရစီအားနည္းခ်က္ေတြကို ျပင္ဆင္ဖို႕ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ဖြဲ႕စည္းတဲ့ ဥေရာပပါလီမန္ဟာလည္း အပစ္ပယ္ခံ၊ လူၾကိဳက္နည္းတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းသာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္၊ ဥေရာပသမဂၢဟာ တေျဖးေျဖးနဲ႕ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒကို လံႈ႕ေဆာ္ျပီး လူၾကိဳက္မ်ားေအာင္လုပ္တတ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးရာ ေဒသၾကီးျဖစ္လာပါတယ္၊

 

ဥပမာအားျဖင့္ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံမွာ အစၥလမ္ဘာသာကို ဆန္႕က်င္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမား ဂီးအတ္ ဝီလ္ဒါ (Geert Wilders) ရဲ့ လြတ္လပ္ေရးပါတီ (Party for Freedom)၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒီ မာရင္းလီပဲန္း (Marine Le Pen) ေခါင္းေဆာင္ျပီး “သာမာန္ျပည္သူေတြကို ေမာက္မာ႐ိုင္းစိုင္းျပီး အရည္အခ်င္းမရွိတဲ့ လူ႕မလိုင္ေတြရန္က ကာကြယ္ေပးမယ္” လို႕ ေႂကြးေၾကာ္တဲ့ အမ်ိဳးသားတပ္ဦး (National Front) စသည္ျဖင့္ပါ၊ ဂရိႏိုင္ငံမွာဆိုရင္လည္း နာဇီလက္သစ္မ်ားလို႕ ထင္ရွားတဲ့ ေရႊေရာင္အာ႐ုဏ္ဦးပါတီ (Golden Dawn) က ဒီမိုကေရစီစနစ္က နာဇီဝါဒျပန္လည္ရွင္သန္လာတာကို ဘယ္ေလာက္သီးခံႏိုင္မလဲဆိုတာ စမ္းသတ္ေနပါတယ္၊ ဒီလို အစြန္းေရာက္အယူအဆေတြကို ယဥ္ပါးေပ်ာ့ေျပာင္းသြားေအာင္ လုပ္ဖို႕ ဖန္တီးခဲ့တဲ့ အစီအစဥ္ေတြက ဒီအစြန္းေရာက္အယူအဆနဲ႕ အင္အားေတြကို ပိုျပီးရွင္သန္အားေကာင္းေစသလို ျဖစ္ေနပါတယ္၊