ကိုသီလႏွင့္ တခါက … ေက်းလက္စာသင္ေက်ာင္းကေလး (၁)

တခါက … ။ တခါကဆိုတာ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ဆီကေပါ့။ ကိုသီလ အင္းစိန္ေတာရကေန အိမ္ျပန္ေရာက္လာတဲ့ကာလ။ အလုပ္အကိုင္ မည္မည္ရရ မရွိတဲ့ ကိုသီလဟာ မိသားစုတာ၀န္အရ အလုပ္ရွာရေတာ့တာေပါ့။ ၈၈၈၈ အေရးေတာ္ပံုကေန ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္ေနတဲ့ ကိုသီလရဲ႕ အလုပ္ရွာပံုေတာ္ကိုေျပာျပရမယ္ဆိုရင္ အေတာ့္ကိုရင္ေမာစရာလည္းေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္္ဆံုးေတာ့ ကိုသီလ အလုပ္ရခဲ့တယ္ေပါ့။ ေက်းလက္ တြဲဖက္အလယ္တန္းေက်ာင္းမွာ ကိုသီလ ေက်ာင္းဆရာကေလးအလုပ္ကို ရခဲ့တယ္ေပါ့ဗ်ာ …။

အဲဒီကာလေတြတုန္းက ကိုသီလေနထိုင္တဲ့ ၿမိဳ႕ကေလးရဲ႕ အနီးအပါးေရာ၊ ေ၀းေ၀းလူလူမွာပါ တြဲဖက္ေက်ာင္းကေလးေတြ ရွိၾကတယ္။ ၿမိဳ႕ မွာ ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္တဲ့ကေလးေတြအတြက္ အေတာ့္ကိုဟန္က်တာ။ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္လည္း ျပည့္မီမယ္။ ရြာကလည္း ေက်ာင္းေဆာင္အတြက္ေရာ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမငွားရမ္းဖို႔ ရံပံုေငြကိစၥေတြပါ အဆင္သင့္ရွိေနမယ္ဆိုရင္ တြဲဖက္မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းအထိ ေက်ာင္းကေလးေတြ ဖြင့္လွစ္ခြင့္ကိုရတယ္ေပါ့ေလ။

ဒါေပမဲ့ ကိုယ္တြဲဖက္တဲ့ ေက်းလက္ေက်ာင္းကေလးေတြကိုေတာ့ တရား၀င္ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကို ၿမိဳ႕နယ္က ခ်မေပးႏိုင္ဘူး။ ကိုယ့္ရြာနဲ႔ကိုယ္ အဆင္ေျပေအာင္ ဆရာ၊ ဆရာမေတြ ငွားေပေတာ့ပဲ။ ရြာနဲ႔ပဲ စာခ်ဳပ္၊ ရြာကပဲ လစာေငြေပး။ စာေမးပြဲေတြစစ္ရင္ေတာ့ ကိုယ္တြဲထားတဲ့ ၿမိဳ႕ေပၚက တရား၀င္ေက်ာင္းေတြမွာ ေမးခြန္းတက္ယူ စစ္ရတယ္။ အတန္းတင္ စာေမးပြဲႀကီးက်ေတာ့ ေမးခြန္းမေပးေတာ့ဘူး။ ေက်ာင္းသား ေတြအားလံုး ၿမိဳ႕ေပၚတက္လာ၊ ၿပီးရင္ ၿမိဳ႕ေပၚက တရား၀င္ေက်ာင္းမွာ ခံုနံပါတ္ယူ။ စာေမးပြဲႀကီးကို ေျဖဆိုၾကေတာ့ေပါ့။

အဲဒီတုန္းက ကိုသီလမွာ လူမမယ္သားကေလး တေယာက္လည္း ေမြးထားေသးတယ္။ သားက ၁၉၉၁ မွာ ေမြးတာ။ ဒီေတာ့ ကိုသီလရဲ႕ ေက်းလက္တြဲဖက္အလယ္တန္းေက်ာင္းကေလးမွာ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြေတာထဲ ကိုသီလရဲ႕သားကေလး ေမြးဖြားႀကီးျပင္းလာခဲ့ တယ္။ သားက စကားမေျပာတတ္၊ ေျပာတတ္အခ်ိန္မွာ “၀” လံုးတို႔၊ ကႀကီးတို႔ရြတ္ဆိုရင္း ႀကီးျပင္းခဲ့ရတယ္။ ေက်ာက္တံကိုင္ႏိုင္တဲ့အခ်ိန္ ေက်ာက္သင္ပုန္းနဲ႔ ေက်ာက္တံ၀ယ္ေပးလိုက္ေတာ့ ကေလးက “၀“ လံုးကို သူ႔ေက်ာက္သင္ပုန္းအျပည့္ ေရးေတာ့တာ။ ထားပါေလ … စာ သင္ေက်ာင္းကေလးအေၾကာင္းကိုပဲ ဆက္ေျပာရေအာင္ပါ။

ကိုသီလရဲ႕ ေက်းလက္စာသင္ေက်ာင္းကေလးဟာ ကိုသီလေနတဲ့ၿမိဳ႕ကေန ဆယ္မိုင္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ေ၀းပါတယ္။ ျမစ္ေတြ၊ ေခ်ာင္း ေတြ ၀ကၤပါလို ယွက္ျဖာေနတဲ့အရပ္မို႔ ကိုသီလတို႔ဟာ ေက်ာင္းကို စက္ေလွစီးၿပီးသြားရတယ္။ စက္ေလွက ေက်ာင္းအထိေရာက္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ လမ္းတ၀က္ပဲ ေရာက္တာ။ လမ္းတ၀က္မွာလာလို႔ ေစာင့္ႀကိဳေနတဲ့ ေက်ာင္းသားကေလးေတြရဲ႕ ေလွကိုဆက္စီးရတယ္။ ေရ ဆန္ဆို အနည္းဆံုး မိနစ္ေလးဆယ္ေလာက္ ေလွာ္ရတာ။ “ေလွကေလးကို ေလွာ္မည္ … ေဘးမသန္းဘဲ ေအးခ်မ္းေတာ့သည္” ဆိုတဲ့ ဒိုရာသန္းေအးသီခ်င္းကို မခံစားႏိုင္ပါဘူးဗ်ာ။ ေနပူပူထဲ ေခြၽးတၿပိဳက္ၿပိဳက္နဲ႔ ေရဆန္ကို ေလွာ္ခတ္ေနရတဲ့ ေက်ာင္းသားကေလးေတြကို ၾကည့္ရင္း ကိုသီလခမ်ာ ပင့္သက္ခ်ရတာ အေမာေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ ကိုသီလတို႔လည္း ေက်ာင္းမွာ အဖီဆြဲၿပီး ေနလိုက္ေတာ့တယ္။ ေက်ာင္း ကိစၥေတြ မလႊြဲသာ၊ မေရွာင္သာရွိလာမွ ကိုသီလ ၿမိဳ႕တက္ေတာ့တယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ေလ ကိုသီလရဲ႕ တြဲဖက္အလယ္တန္းေက်ာင္းကေလးဟာ ေက်ာင္းတက္ေခါင္းေလာင္းကေလးမရွိေပမဲ့ အခ်ိန္တန္ရင္ က ေလးေတြရဲ႕ စာအံသံေတြနဲ႔ ညံေနေတာ့တာ … ။ သိပ္ၾကည္ႏူးဖို႔ ေကာင္းတာ …။

ကိုသီလက ကေလးေတြကို ျမန္မာစာနဲ႔ အဂၤလိပ္စာ သင္ေပးတယ္။ သင္႐ိုးကေတာ့ ျပည္တြင္းသင္႐ိုးေပါ့။ ကိုသီလက အင္းစိန္ ဘ၀တကၠ သိုလ္ေက်ာင္းကို ေရာက္ခဲ့ဖူးသူဆိုေတာ့ ကိုသီလစာသင္ရင္ ကေလးေတြက မ်က္လံုးကေလးေတြ၀ိုင္းၿပီး စူးစူးစုိက္စိုက္ နားေထာင္ေနေတာ့ တာ။ ေျခာက္တန္းအဂၤလိပ္စာမွာ “ကတိမတည္တဲ့ ၿမိဳ႕စားႀကီးနဲ႔ ပုေလြဆရာ” အေၾကာင္းကိုသင္ရတယ္။ အဲဒီၿမိဳ႕မွာ ေၾကာင္ေတြကို ျပန္ကိုက္ႏိုင္တဲ့ ဧရာမႂကြြက္ႀကီးေတြ မင္းမူ ေသာင္းက်န္းေနတယ္။ ကေလးေတြကို လည္းကိုက္တယ္။ အ၀တ္အစားေတြ၊ ရိကၡာေတြကိုလည္း ဖ်က္ဆီးပစ္ေနတယ္။

အဲဒီ ႂကြက္ႀကီးေတြကို ဘယ္လိုႏွိမ္နင္း သုတ္သင္ရမယ္ဆိုတာကို ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားေတြ မၾကံမဆႏိုင္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ၿမိဳ႕ရဲ႕ တာ၀န္အရွိဆံုး ပုဂၢိဳလ္ ၿမိဳ႕စားႀကီး အေတာ့္ကို ေခါင္းကိုက္ စိတ္ညစ္ေနခ်ိန္ေပါ့။ ဒီအခ်ိန္မွာ ၿမိဳ႕ကို မ်က္ႏွာစိမ္း ပုေလြဆရာေရာက္လာတယ္။ ၿမိဳ႕စားႀကီးနဲ႔ စကားေျပာတယ္။ ပုေလြဆရာက အဲဒီႂကြက္ႀကီးေတြကို ရွင္းလင္းသုတ္သင္ေပးမယ္။ အဖိုးအခအျဖစ္ ဆုေငြကို ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ် ေပးမွာလဲ ေပါ့။

ၿမိဳ႕စားႀကီးက ႂကြက္ေတြအားလံုးကို သုတ္သင္ေပးရင္ ဒဂၤါးျပားေတြ ဆုခ်မယ္ေပါ့။ ဒဂၤါး တေသာင္းလား တသိန္းလား ေပးမယ္ေပါ့။ ဒါနဲ႔ ပုေလြဆရာက ၾကြက္ႏွိမ္နင္းေရးကို လုပ္ပါေတာ့တယ္။ သူ႔ရဲ႕ ထူးဆန္းလွတဲ့ ပုေလြကို မႈတ္လိုက္တဲ့အခါမွာ အဲဒီ ပုေလြသံေၾကာင့္ ႂကြက္ႀကီးေတြ လမ္းေပၚေျပးထြက္လာၾကတယ္။ ပုေလြဆရာေနာက္ကို ႂကြက္ႀကီးေတြ လိုက္သြားၾကတယ္။ ပုေလြဆရာက သူ႔ပုေလြသံနဲ႔ ႂကြက္ေတြကို ပင္လယ္ထဲ ေမာင္းခ် နစ္ျမႇဳပ္ေစခဲ့တယ္။ တၿမိဳ႕လံုး ႂကြက္ႀကီးေတြရန္က ကင္းရွင္းသြားၿပီေပါ့ဗ်ာ … ။

ျပႆနာက အဲဒီမွာ စေတာ့တာပါပဲ။ ပုေလြဆရာက သူ႔လုပ္အားရဲ႕ ဆုေၾကးကို ၿမိဳ႕စားႀကီးဆီမွာသြားထုတ္ပါတယ္။ ႂကြက္ရန္ကင္းသြားတဲ့ ၿမိဳ႕စားႀကီးဟာ သူေပးထားတဲ့ကတိကို မတည္ေတာ့ဘူး။ ဘာလို႔ေပးရမွာလည္း၊ မေျပာခဲ့မိပါလား၊ ဘာ ဒဂၤါးတသိန္းဟုတ္လားဆိုၿပီး ပုေလြ ဆရာကို ရယ္ေမာ၊ ေလွာင္ေျပာင္ သေရာ္လႊတ္လိုက္တယ္။ ခုေခတ္စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ ၿမိဳ႕စားႀကီးက ပုေလြဆရာအေပၚ ဗိုလ္က်၊ အႏိုင္က်င့္၊ အ႐ူးသိုင္းကြက္ နင္းလိုက္တာေပါ့ဗ်ာ။

ဒီေတာ့ ပုေလြဆရာကျပံဳးၿပီး ၿမိဳ႕စားႀကီးအိမ္ကထြက္လာတယ္။ လမ္းမေပၚေရာက္ေတာ့ သူ႔ရဲ႕ထူးဆန္းတဲ့ပုေလြကို ထုတ္လိုက္တယ္။ ဒီတ ခါ ပုေလြဆရာမႈတ္လိုက္တဲ့အသံက အဆန္းတၾကယ္ တမ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ ၿမိဳ႕ထဲက၊ အိမ္အသီးသီးကေန ကေလးေတြ ပုေလြဆရာေနာက္ကို ေျပးထြက္ လိုက္ပါသြားၾကတယ္။ ကေလးတေယာက္မက်န္ကို လိုက္သြားတာ။ ပုေလြဆရာကလည္း ဘာမွ်မေျပာဘဲ သူ႔ပုေလြကိုသာ ဆက္မႈတ္ရင္း ေတာင္တန္းေတြဆီ လမ္းကေလးအတိုင္း တက္သြားတယ္။ ကေလးေတြကလည္း ေပ်ာ္ရြင္ကခုန္ရင္း၊ သီခ်င္းေတြ သံၿပိဳင္ ဟစ္ဆိုၾကရင္းနဲ႔ ပုေလြဆရာေနာက္ကို လိုက္ပါသြားခဲ့တယ္။

လႈိင္ဂူႀကီးအ၀ေရာက္ေတာ့ လႈိင္ဂူတံခါးက ပြင့္သြားတယ္။ ပုေလြဆရာလည္း လႈိင္ဂူထဲ၀င္သြားတယ္။ ကေလးေတြအားလံုးလည္း ဂူထဲ လိုက္၀င္သြားၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ လႈိင္ဂူတံခါးႀကီး ပိတ္သြားခဲ့တယ္။ အဲဒီကစၿပီး လႈိင္ဂူတံခါးလည္း ျပန္မပြင့္ေတာ့ဘူး။ ပုေလြဆရာကို လည္း မေတြ႕ရေတာ့ဘူး။ ၿမိဳ႕ရဲ႕အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြလည္း ပိတ္သြားတဲ့ လႈိင္ဂူတံခါးနဲ႔အတူ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္ေပၚမလာေတာ့ဘူး။

ကိုသီလက သူ႔ဂြင္ထဲေရာက္ၿပီ ဆိုၿပီး အာေဘာင္အာရင္းသန္သန္နဲ႔ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြကို အေတြးလက္ခ်ာေတြ ေပးေတာ့တာပါပဲ။ ဒီ ဇာတ္လမ္းကေလးထဲက ၿမိဳ႕စားႀကီးဟာ ကတိမတည္တဲ့သူ ျဖစ္တယ္။ ေလာဘႀကီးသူျဖစ္တယ္။ အင္အားနဲ႔ အာဏာကို တည္ေဆာက္ၿပီး ယစ္မူးေနသူျဖစ္တယ္။ သူ႔ေၾကာင့္ သူတို႔ၿမိဳ႕ကေလးဟာ ေျခာက္ကပ္ၿပီး ေၾကာက္စရာ အရပ္ေဒသျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ သူ႔အတၱအတြက္ အျပစ္မဲ့ အနာဂတ္ မ်ဳိးဆက္သစ္ ကေလးငယ္ကေလးေတြကို ထိုးေကၽြးလိုက္တဲ့ ယုတ္မာမႈ ျဖစ္တယ္ … ဘာညာေပါ့ေလ … ကိုသီလ ကေလးေတြကို အာသြက္၊ လွ်ာသြက္ ေျပာျပေနတယ္။ တေက်ာင္းလံုး ၿငိမ္ၿပီး နားေထာင္ေနၾကတယ္။ က်န္တဲ့အတန္းေတြက ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြပါ ကိုသီလေျပာေနတာကို စူးစိုက္နားေထာင္ ေနၾကတယ္… ။

ေက်ာင္းဆင္းေတာ့ ကိုသီလ အေတာ့္ကိုပမ္းသြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ စိတ္ထဲမွာေတာ့ ပီတိျဖစ္မိတယ္။ ကေလးေတြကလည္း ပုေလြဆရာ ဇာတ္လမ္းကေလးကို အေတာ့္ကို ႏွစ္သက္သြားၾကပါတယ္။ သူတို႔အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ ကတိစကားတလံုးရဲ တန္ဖုိးကို သူတို႔ဘ၀အခံနဲ႔ နား လည္သြားၾကတယ္ေပါ့ …။

ေနာက္တေန႔ …
စေနေန႔ ေက်ာင္းပိတ္ရက္က်ေတာ့ ေက်းရြာပညာေရးတာ၀န္ခံက ကိုသီလကို ေလွလႊတ္ၿပီး ဆင့္ေခၚခိုင္းလိုက္တယ္။ ကိုသီလလည္း လိုက္ သြားေတြ႕လိုက္ပါတယ္။ တာ၀န္ခံက ကိုသီလကို ေရာက္မဆိုက္ပဲ သူေျပာလိုရာကို ေျပာပါေတာ့တယ္။ ဆရာကိုသီလ ႏိုင္ငံေရးမႈနဲ႔ ေထာင္ က်ခဲ့တယ္ဆိုတာ သူတို႔သိၿပီးျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ကေလးေတြကိုစာသင္တဲ့အခါ ႏိုင္ငံေရးေတြမသင္ပါနဲ႔လို႔ ေခ်ာ့ေျခာက္ တားျမစ္ပါေတာ့ တယ္။ ကိုသီလကလည္း သင္႐ိုးအတိုင္းသာ သူသင္ေၾကာင္း၊ ကေလးေတြကို ႏိုင္ငံေရးအရ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းျခင္းမလုပ္ေၾကာင္း။ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းမွာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ကင္းတာ ဘာမွ်မရွိေၾကာင္း ကိုသီလက ျပန္လည္ ရွင္းျပ ထုေခ်ပါတယ္။

အဆံုးသတ္ရရင္ ကိုသီလကို ေနာက္ႏွစ္စာသင္ႏွစ္မွာ ဆက္မငွားႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ဆိုင္ရာက သူတို႔ရြာနဲ႔ ေက်ာင္းပညာေရးေကာ္မတီကို ဖိအားေပးတယ္လို႔ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြနဲ႔ေပါ့ဗ်ာ။ ကေလးေတြအတြက္ အတန္းတင္စာေမးပြဲ ေနာက္ဆံုးေန႔ ရြာမျပန္ခင္ညမွာ ကိုသီလကို ေခၚေျပာတာပါ။ ကေလးေတြလည္း မ်က္ႏွာမေကာင္းၾကဘူးေပါ့။ ကိုသီလကလည္း ကိစၥမရွိပါဘူး ဦးေလးေပါ့ …။ ညတြင္းခ်င္းပဲ ကိုသီလ အေမ့အိမ္ ျပန္လာခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ႏွစ္စာသင္ႏွစ္အတြက္ ေနာက္တရြာ၊ ေနာက္တေက်ာင္း စံုစမ္းရွာေဖြဖို႔ပဲ ရွိေတာ့တာေပါ့ဗ်ာ။

ဒီလိုနဲ႔ ကိုသီလဟာ ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ခ်ိန္ရက္မ်ားကို ဘ၀အတြက္ မေရရာ၊ မေသခ်ာတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔ ရင္္ဆိုင္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရ တယ္ေပါ့ေလ …။ သူေက်နပ္မိတာက သူ႔ကေလးေတြ စာေမးပြဲ ေအာင္ခ်က္ေကာင္းခဲ့တာကိုပါပဲ … ။

(စာႂကြင္း ။ ။ ကိုသီလ ေျပာဖို႔က်န္ခဲ့တာေလးကို ျဖည့္ေျပာခြင့္ျပဳေစခ်င္တယ္။ အဲဒီ ၁၉၉၁ ၀န္းက်င္ ခုႏွစ္မ်ားဆီက ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးရင္ စစ္တန္းလ်ားျပန္မယ္ေျပာခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ေစာေမာင္ဟာ ၿမိဳ႕စားႀကီးလို ကတိမတည္ဘဲ အာဏာကို ဆက္လက္ကိုင္စြဲၿပီး အ႐ူးသိုင္းကြက္နင္းေနတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္တယ္။ လူထုနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကိုလည္း အင္အားသံုးဖိႏွိပ္ေနခ်ိန္ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကိုသီလရဲ႕အျဖစ္ဟာ သိပ္ထူးဆန္းတဲ့ အျဖစ္အပ်က္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ဖိႏွိပ္သူ အာဏာရွင္ကလည္း သူ႔အလုပ္သူလုပ္တာျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းပညာေရးေကာ္မတီကလည္း သူ႔အလုပ္သူလုပ္တာျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းဆရာကေလး ကိုသီလကလည္း သူလုပ္ရမယ့္အလုပ္ကို ေက်ာင္းဆရာတေယာက္ရဲ႕ တာ၀န္အရ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ လုပ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ေနာင္မွာ ကိုသီလရဲ႕ ေက်းလက္တြဲဖက္စာသင္ေက်ာင္း အေတြ႕အၾကံဳကေလးေတြ ဆက္လို႔ေရး ျဖစ္ဦးမယ္ ထင္တာပဲ)

---

သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ