ဧၿပီ ၁၂၊ ၂၀၁၂
ခုအခ်ိန္လို သၾကၤန္နားနီးတဲ့အခ်ိန္ဆို သၾကၤန္သီခ်င္းေတြနဲ႔အတူ က်ေနာ့္ရင္ထဲကိုေရာက္ေရာက္လာတတ္တာက ဆရာေဇာ္ဂ်ီရဲ႕ ေႏြဦး က်က္သေရဆိုတဲ့ စာတမ္းငယ္ အက္ေဆးေလးတစ္ပုဒ္ပါ။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီရဲ႕ ေႏြဦးက်က္သေရဆိုတာထက္ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ ကိုယ္ေတြ႕ၾကံဳဖူးခဲ့ ဟန္တူတဲ့ အဲ့စာတမ္းငယ္ထဲက ကိုေဖဆိုတဲ့ လူတစ္ေယာက္အေၾကာင္းဆိုရင္ ပိုမွန္မယ္။ ခုလို အခါႀကီးရက္ႀကီးမ်ိဳးမွာ ဇီဝိတဒါန ႏြားလႊတ္ ကုသိုလ္ယူပြဲအတြက္ အရပ္ထဲလွည့္ တက္တက္ႂကြႂကြ လိုက္လံအလွဴခံ ႏႈိးေဆာ္ေလ့ရွိတဲ့ လူတေယာက္ေပါ့။ေႏြေပါက္လုိ႔ ပိေတာက္ရနံ႔သင္းပ်ံ႕တဲ့အခ်ိန္ေရာက္ရင္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္ ကိုေဖဟာ အေဖာ္ကာလသား သံုးေလးေယာက္နဲ႔အတူ ေႁပြ မႈတ္၊ အိုးစည္၊ လင္းကြင္းတီးၿပီး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး အလွဴခံလွည့္ေတာ့တာပဲ။ ၿပီးေတာ့ ႏြားသတ္႐ံုသြား၊ အရပ္ကလွဴတဲ့ပိုက္ဆံနဲ႔ အသတ္ခံရ ေတာ့မယ့္ ႏြားတေကာင္ဝယ္၊ ႏြားခ်ိဳဖ်ားမွာ ပိေတာက္ပန္းဆင္၊ ႏြားတကိုယ္လံုးကို သနပ္ခါးအေမႊးအႀကိဳင္လိမ္းၿပီး တခါ ေႁပႊသမား၊ အိုး စည္သမားေတြရဲ႕ အတီး၊ အမႈတ္၊ အကအခုန္နဲ႔အတူ အရပ္ထဲထပ္လွည့္၊ ရပ္ရြာရဲ႕ေစတနာ၊ သဒၵါတရားေၾကာင့္ သတၱဝါတစ္ခုရဲ႕အသက္ကို ကယ္ခဲ့ႏိုင္ေၾကာင္းသက္ေသျပၿပီး ကိုယ့္ကုသိုလ္ကို ကိုယ္ျပန္မုဒိတာပြားေစတယ္။ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ျမန္မာ့ေရွး႐ုိးရာအစဥ္အလာ ႏြားလႊတ္ပြဲ ကို အင္တိုက္အားတိုက္လုပ္ေလ့ရွိတဲ့ ကိုေဖကို တခါေတာ့ ေလာကဓာတ္ေက်ာင္းသား ဆရာေဇာ္ဂ်ီက “ကိုေဖရယ္… ႏြားလႊတ္ပြဲလုပ္တာ ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပသိ တစ္ႏွစ္မွ တစ္ခါလႊတ္တာဆိုေတာ့ ဘယ္အရာေရာက္မလဲ။ ေန႔တိုင္း၊ နာရီတိုင္း၊ မိနစ္တိုင္းလႊတ္ႏိုင္မွ ဟန္ မွေပါ့ဗ်” လုိ႔ ေစာဒကတက္ဖူးတယ္။ အဲ့ေတာ့ ကိုေဖက “ကိုရင္ အဲ့သလိုေတြးမယ္ဆို ေတြးသင့္ပါရဲ႕။ ႏို႔ေပမဲ့ ဒီလိုေတြးၾကည့္ပါအံုးေလ။ တ ကယ္ဆိုေတာ့ သူ႔အသက္ကိုကယ္ရမယ္ဆိုတဲ့တရားဟာ ႏြားအတြက္သာ ဘယ္ဟုတ္မလဲ၊ သတၱဝါခမ္သိမ္းအတြက္ျဖစ္သင့္တာေပါ့။ ဒီ ေတာ့ ခုႏြားလႊတ္ပြဲ ႏွစ္စဥ္က်င္းပျခင္းက ေဘးသင့္ေနတဲ့သတၱဝါမွန္သမွ်၊ ဒုကၡိတသတၱဝါမွန္သမွ်ဟာ ကယ္အပ္၊ ေစာင့္ေရွာက္အပ္တဲ့ သတၱဝါေတြပါလားဆိုတဲ့ အသိတရားကို ျဖစ္ထြန္းေစတာေပါ့။ ဒီအသိတရားရဖို႔ ခုလို ေႏြေပါက္တိုင္း ႏြားလႊတ္ပြဲကေနတဆင့္ ႏိႈးေဆာ္ေနတဲ့ သေဘာေပါ့” လုိ႔ ျပန္ေျဖတယ္။
ကိုယ္ေတြ႕ သို႔မဟုတ္ စိတ္ကူးဇာတ္လမ္းထဲက ကိုေဖမွတဆင့္ ဆရာေဇာ္ဂ်ီေပးလိုက္တဲ့ “က်င္းပတဲ့ပြဲက အေရးမဟုတ္၊ က်င္းပတဲ့ပြဲရဲ႕ အ ႏွစ္သာရသေဘာကသာ အေရးပါတယ္” ဆိုတဲ့ အယူအဆမွာ စဥ္းစား၊ ေတြးေခၚ၊ က်င့္ၾကံ၊ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ သေဘာေတြ အမ်ားႀကီးပါတယ္။
လူေတြဟာ မေကာင္းမႈမွာ ေမြ႕ေလ်ာ္တယ္၊ မေကာင္းတဲ့ အက်င့္စ႐ိုက္ဟာ ကူးစက္ျမန္တယ္၊ စသည္ျဖင့္ မွတ္ယူေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုေဖလို လူတစ္ဦးခ်င္းက လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့သေဘာပါတဲ့ အလုပ္ေသးေသးေလးတစ္ခုကို ယံုယံုၾကည္ၾကည္နဲ႔ တ စိုက္မတ္မတ္ ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပ ရပ္ထဲ၊ ရြာထဲ၊ လူအသိုင္းအဝန္းထဲမွာ လုပ္ျပႏိုင္ရင္ ေကာင္းမႈ၊ ေကာင္းတဲ့ အက်င့္စ႐ိုက္ဟာလည္း ကူး စက္ျမန္ပါတယ္။ တပါတည္း လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ အလုပ္ေသးေသးေလးေတြရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးရလဒ္၊ သို႔မဟုတ္ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့သေဘာက လည္း လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ အႀကီးႀကီးျဖစ္ေနတတ္တယ္ဆိုတဲ့သေဘာကိုလည္း ေပၚလြင္လာေစပါတယ္။ ဥမမာဆိုရရင္ သိပ္မၾကာခင္ က ရန္ကုန္က အငွားယာဥ္ေမာင္းဆရာရဲ႕ ႐ုိး႐ုိးသားသားနဲ႔ (ႏိုင္ငံျခားသား) ပိုင္ရွင္က်န္ခဲ့တဲ့ ေငြနဲ႔ပစၥည္းေတြ ျပန္ေပးတဲ့လုပ္ရပ္မ်ိဳးေပါ့။
က်ေနာ္ဟာ ေနာက္ပိုင္း လူမႈေဗဒ သေဘာတရား စာအုပ္ေတြဖတ္လာႏိုင္တဲ့ အရြယ္ေရာက္ေတာ့ ေလ့လာသင္ယူလာရတဲ့… အၾကာင္းအရာ အျဖစ္အပ်က္ကေလးေတြေၾကာင့္ ႀကီးမားတဲ့ ျခားနားခ်က္၊ အက်ဳိးေတြျဖစ္ေစတဲ့ “နည္းျခင္း နိယာမ” တို႔၊ လူမႈထံုးတမ္းအစဥ္အလာေတြဟာ လူ႕အသိုင္းအဝန္းထဲမွာ ေရာဂါသဖြယ္ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ကူးစက္တဲ့သေဘာတို႔၊ စတဲ့ ခက္ခဲတဲ့ လူမႈေဗဒသေဘာတရားေတြကို ငယ္စဥ္က ဆရာေဇာ္ဂ်ီရဲ႕ ကိုေဖက အႏွစ္သေဘာကို သင္ေပးျခင္းခံရၿပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ နားလည္သေဘာေပါက္ဖို႕ လြယ္လာခဲ့တယ္။ လူမႈေဗဒ သီ အိုရီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ “က်ဳိးေနတဲ့ ျပတင္းေပါက္မ်ားကို ျပင္ျခင္း” ဆိုတဲ့သေဘာမွာ “အေဆာက္အအံုတစ္ခုမွာ ျပတင္းေပါက္တခ်ိဳ႕က်ဳိးပဲဲ့ေနတာကို မျပင္ဘဲ ဒီအတိုင္းထားရင္ အျခားျပတင္းေပါက္ေတြလည္း က်ိဳးပဲ့လာႏိုင္တဲ့အလားအလာ ပိုမ်ားတယ္။ အျပင္က ခိုးဝွက္ဝင္ေရာက္ဖ်က္ စီးလာႏိုင္မႈကလည္း ပိုမ်ားေစတယ္။ က်ဳိးေနတဲ့ ျပတင္းေပါက္တေပါက္ခ်င္းကိုျပင္သြားရင္ အဲ့သလို က်ယ္ျပန္႔တဲ့ထိခိုက္မႈ ၾကံဳလာဖို႕ အ လားအလာ နည္းသြားေစတယ္” လုိ႔ဆိုတယ္။ လမ္းေဘးမွာ အမႈိက္တစ္စ၊ ႏွစ္စ စပံုမိရင္ ေနာက္ပိုင္း အမႈိက္ပံုႀကီးျဖစ္လာေစတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာနဲ႔ အတူတူပဲ။ ဒီသီအိုရီကိုဖတ္ရေတာ့ က်ဳိးေနတဲ့ ျပတင္းေပါက္ကေလးတစ္ခုကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ တႏိုင္တပိုင္ျပင္ေနတဲ့ ကိုေဖ ကို ျမင္လာမိတယ္။ “က်ိဳးေနတဲ့ ျပတင္းေပါက္မ်ားကိုျပင္ျခင္း” လူမႈေဗဒသေဘာတရားကို ရာဇဝတ္မႈထူေျပာတဲ့ ၁၉၈၀ ေႏွာင္းပိုင္း နယူး ေယာက္ၿမိဳ႕ မႈခင္းက်ဆင္းေရးမွာ လက္ေတြ႕အသံုးခ်ၾကည့္ေတာ့ အေသးအဖဲြကအစ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ သည္းမခံပဲ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ ရမယ္။ အဂၤလိပ္လို “zero tolerance” ဆိုတဲ့သေဘာေၾကာင့္ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းမွာ ရာဇဝတ္မႈေတြ သိသိသာသာက်ဆင္းလာတယ္ဆို တာလည္း ေတြ႕ရတယ္။
လူတစ္ေယာက္ဟာ ရိုးရာအစဥ္အလာ၊ ေခတ္ထံုးတမ္း၊ ဝါသနာ၊ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း၊ အလုပ္တာဝန္ စတဲ့အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အၾကာင္းအရာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အျဖစ္အပ်က္အမ်ိဳးမ်ဳး အလုပ္အမ်ဳိးမ်ဳိးမွာ ဝင္ေရာက္ပတ္သက္လုပ္ကိုင္ရေလ့ရွိတယ္။ ကိုယ္လုပ္ရတဲ့ ေနရာ၊ ဌာန၊ ရာထူး အႀကီးအေသး၊ အနိမ့္အျမင့္အလိုက္ ကိုယ္လုပ္တဲ့အလုပ္ရဲ႕ ပမဏက အႀကီးအေသး ကြာေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္လုပ္ရတဲ့ အလုပ္၊ ကိုယ္လုပ္ရမယ့္ အလုပ္၊ ကိုယ္လုပ္သင့္တဲ့အလုပ္ကို အေသး၊ အႀကီး၊ အနည္း၊ အမ်ား သေဘာမထားပဲ မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ အ ေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္လုပ္ျပႏိုင္ရင္ အလုပ္ရဲ႕ရလဒ္က ေသးေကာင္းေသးႏိုင္ေပမယ့္ လူ႔အသိုင္းအဝန္းမွာ အတုယူႏိုင္ေလာက္ေအာင္ စံျပေန ထိုင္လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ဆိုတဲ့ အလုပ္ရဲ႕ေနာက္ကြယ္သေဘာက ႀကီးမားေစတယ္။
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းဟာ ႀကီးမား႐ႈပ္ေထြးတဲ့ စက္ပစၥည္းအႀကီးစားႀကီးနဲ႔တူတယ္။ မိတ္ေဆြတို႔၊ က်ေနာ္တို႔ဟာ စက္ပစၥည္းႀကီးရဲ႕ ေသးငယ္တဲ့အစိတ္အပိုင္း ပင္နယံ၊ ေခြးသြားစိတ္ေလးပဲ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ေသးငယ္တဲ့ ေခြးသြားစိတ္ေလးရဲ႕ ေကာင္းမြန္ မွန္ကန္စြာ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အလုပ္ေၾကာင့္ ႀကီးမားတဲ့ စက္ႀကီးလည္ပတ္ေနႏိုင္ျခင္း ျဖစ္တယ္။ အဲ့သလိုပဲ မိတ္ေဆြတို႔၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အ လုပ္ဟာ ေလယာဥ္အင္ဂ်င္စက္ရဲ႕ ေသးငယ္တဲ့အစိတ္အပိုင္းေလးတစ္ခုကို ထုတ္လုပ္ျခင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီေသးငယ္တဲ့ အ စိတ္အပိုင္းေလးေတြကို စံခ်ိန္မီ၊ အရည္အေသြးမီ၊ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္မထုတ္လုပ္ခဲ့ရင္ ႀကီးမားတဲ့ ေလယာဥ္ပ်ံႀကီးတစ္ခုလံုး ပ်က္က် ဆံုး႐ႈံးႏိုင္ေစတယ္။
လူတခ်ိဳ႕က “ႏွမ္းတစ္လံုးနဲ႔ ဆီမျဖစ္ပါဘူး” လုိ႔ ဆိုေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီႏွမ္းတစ္လံုးဟာ ႏွမ္းရဲ႕အရည္အေသြး၊ ႏွမ္းရဲ႕ဂုဏ္ရည္ ျပည့္ ဝရင္ ဆီတစ္စက္ေတာ့ အနည္းဆံုးျဖစ္ေစမွာပါ။ အဲ့သလို အရည္အေသြးမီႏွမ္းလံုးေတြစုေပါင္းမိရင္ ဆီတစ္အိုးေတာ့ ျဖစ္ေစမွာပါ။ ႏွမ္းတစ္ လံုးခ်င္းက ႏွမ္းရဲ႕ဂုဏ္ရည္မမီ၊ အလုပ္မလုပ္ရင္ေတာ့ ဆီတစ္အိုးျဖစ္လာဖို႕လမ္းက အစကတည္းကရွိလာမွာမဟုတ္ပါဘူး။
က်ေနာ္တို႕ဟာ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတဲ့ေခတ္ဆိုးေတြကိုဖန္တီးခဲ့တဲ့ အင္အားႀကီးမားတဲ့ စနစ္ဆိုးကို တိုက္ခိုက္တဲ့ေနရမွာလည္း “ျမင့္မိုေတာင္ ကို ဇီးေစ့နဲ႔ မေပါက္ခ်င္ပါနဲ႔” လုိ႔ေျပာေလ့ရွိတယ္။ အဲ့သလို ျမင့္မိုေတာင္တမွ် ျမင့္မားတည္တံ့ ခိုင္ျမဲတယ္လုိ႔ယူဆရတဲ့ စနစ္ဆိုးေတြကို သမိုင္းအဆက္ဆက္ ဇီးေစ့ေသးေသးေလးေတြနဲ႔ေပါက္ခဲ့ၾကလုိ႔ အခ်ိန္၊ ေနရာ၊ အျဖစ္အပ်က္၊ အေၾကာင္းအရာ တိုက္ဆိုင္တဲ့တစ္ေန႕၊ ေရွးေခါမဒ႑ာရီထဲက အာခိလိေျခဖေနာင့္လို၊ ဆရာဦးဝင္းတင္ရဲ႕ ဂဏန္းမ်က္ေစ့လို အားနည္းတဲ့ေနရာကိုရွာႏိုင္ၿပီး ထိခိုက္ေအာင္လုပ္ ႏိုင္ခဲ့ၾကလုိ႔ အင္အားႀကီးမားလွပါၿပီဆိုတဲ့ စနစ္ဆိုးေတြ ဗံုးဗံုးလဲ ၿပိဳက်ပ်က္စီးခဲ့ရတာေပါ့။
က်ေနာ္တို႕ဟာ ေသးငယ္တဲ့ ႏွမ္းေစ့ေလး၊ ဇီးေစ့ေလးေတြျဖစ္ေပမယ့္ ႏွမ္းေစ့ေကာင္း၊ ဇီးေစ့ေကာင္းေလေတြအေနနဲ႔ ကိုယ္လုပ္ရတဲ့ အ လုပ္ေသးေသးေလးေတြကို အရိုးသားဆံုးနဲ႔၊ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္၊ ေနထိုင္၊ က်င့္ၾကံသြားရင္း လူမႈအသိုင္းအဝန္းမွာ စံျပေနထိုင္သြားရင္ မွတ္ေက်ာက္တင္ခံႏိုင္တဲ့ ေက်ာက္ေကာင္းေလးေတြလို တန္ဖိုးရွိၿပီး လူမႈပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ အက်ဳိးရွိလာေစမွာ ျဖစ္ ပါတယ္။
ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့ လူ႕အသိုင္းအဝန္းေသးေသးေလးမွာ ေကာင္းမြန္အက်ိဳးရွိတဲ့ အလုပ္ေသးေသးေလးေတြကို တႏိုင္တပိုင္ အေကာင္းဆံုး လုပ္ေဆာင္တာဝန္ေက်ရင္း လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာ အတုယူအားက်ကူးစက္လာေစၿပီး လူထုယဥ္ေက်းမႈအေနနဲ႔ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳး စားၾကပါစို႔လုိ႔ တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ရင္း ကိုေဖလိုလူ အမ်ားအျပားေပၚလာေစဖို႔ ႏွစ္သစ္ကူးဆုေတာင္းအေနနဲ႔ ဆႏၵျပဳလိုက္ပါတယ္။
Ref:
1) The Glory of Summer by Zawgyi from Collected works of Saya Zawgyi, Vol.1, 1993, page: 59-63.
2) The Tipping Point: How Little Things Can Make a Big Difference by Malcolm Gladwell, 2000.
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
