>
ဂီရိမုန္တိုင္းအလြန္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ရခိုင္ျပည္သူတို႔ အကူအညီမ်ားလိုအပ္ေနဆဲ
မိုးမခ အင္တာဗ်ဴး
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၊ ၂၀၁၁
ဂီရိမုန္တိုင္း က ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၂ နဲ႔ ၂၃ မွာ တိုက္ခတ္ခဲ့တယ္။ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသမွာ လူအမ်ား အိုးအိမ္မ်ား လုပ္ငန္းမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္။ ဂီရိမုန္တိုင္းသင့္ေဒသ ကူညီမႈ၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ေထာက္ပံ့မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ရခုိ္င္အမ်ဴိးသားလူမႈေရးအသင္းတခုရဲ့ အေတြ႔အၾကံဳေတြ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ေမးျမန္းခြင့္ရခဲ့ပါ္တယ္။ လာမယ့္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀ မွာလည္း နယူးေယာက္ျမိဳ႔သူျမိဳ႔သားမ်ားက ရန္ပုံေငြကူညီပြဲတခု စီစဥ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဂီရိမုန္တိုင္းသင့္ေဒသ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ကူညီမႈ လုပ္ေဆာင္ေနသူ ႏိုင္ငံတကာရခိုင္အမ်ဴိးသားအသင္းၾကီး (WAO) နယူးေယာက္ၿမိဳ႕က ေျပာေရးဆိုခြင့္႐ွိသူ ကုိေက်ာ္ဝင္း ႏွင့္ ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္း တို႕ကိုဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ သုံးလေလာက္က ရခိုင္ျပည္နယ္မွာတိုက္ခတ္ခဲ့တဲ့ ဂီရိမုန္တိုင္းဒဏ္ခံခဲ့ရတဲ့ေဒသေတြနဲ႔ အပ်က္အစီး အဆုံးအ႐ံႈးအေၾကာင္း ေျပာျပေပးပါလား။
ကုိေက်ာ္ဝင္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ႔။ ၂၀၁၀ခု၊ေအာက္တိုဘာလ ၂၂-၂၃ မွာေပါ႔။ Category ၄ (တနာရီ ေလတိုက္ႏႈန္း မိုင္ ၁၃၀ မွ ၁၅၅ မိုင္) အဆင္႔ ရွိတဲ႔ ဂီရိိ မုန္တိုင္းေၾကာင္႔ လူေပါင္း ၁၀၀ နီးပါးေသဆံုးခဲ႔ပါတယ္။ အိုးအိမ္ အေဆာက္အဦက တသိန္းေက်ာ္ပ်က္စီးခဲ႔ရတယ္။
ဂီရိမုန္တိုင္းဒဏ္ကို အဓိကခံခဲ့ရတဲ့ ေဒသေတြက ေျမပံု၊ ေပါက္ေတာ၊ မင္းျပားနဲ႔ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္ေတြပါ။ တခ်ိဳ ႔ေနရာေတြ ဆို ရြာလံုးကြ်တ္ေပ်ာက္ဆံုးခဲ႔ရတယ္။ မုန္တိုင္းေၾကာင္႔ လူေပါင္း သံုးသိန္းေက်ာ္ အုိးအိမ္မဲ႔ ၿဖစ္ခဲ႔ရၿပီးေတာ႔ လယ္ေျမ ဧက ေပါင္း ႏွစ္သိန္း နီးပါးက လံုးဝပ်က္စီး သြားခဲ႔တယ္။
မုန္တိုင္းတိုက္တဲ႔ အခ်ိန္က လယ္ေၿမေတြ မွာ စပါးရိပ္သိမ္းခါနီးအခ်ိန္ ျဖစ္ေနၿပီး ရိပ္သိမ္းခ်ိန္မရခဲ႔တာေၾကာင္႔ ပ်က္စီးရွူံးဆံုးမႈက ပိုၾကီးသြားတယ္။ စားစရာ ဆန္ေတာင္ မရေလာက္ေအာင္ ပ်က္စီးသြားတာ၊ တာတမံေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ကို က်ိဴးပ်က္သြားတယ္။ အဲ႔ဒီရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးကလယ္ေၿမေတြထဲကို ဆားငံေရလြႊမ္းၿပီးေတာ႔ ေနာက္လာမယ္႔ႏွစ္ေတြထိ ျပန္လည္စိုက္ပ်ိဳးဖို႔ အခက္အခဲ ေတြ ရွိသြားတယ္။
အဆိုးဆံုးက ေသာက္ေရကန္ေတြ ထဲကို ဆားငံေရဝင္ၿပီး ပ်က္စီးသြားတာ၊ ဒီေတာ႔ ေသာက္သံုးေရက အေရးအႀကီးဆံုး ျပႆနာတခုေပါ႔။ ေသာက္သံုးေရ မလံုေလာက္ရင္ ျဖစ္လာမယ္႔ ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ႔ အမ်ားႀကီးပါပဲ။
ေနာက္တခုက ကေလးေတြရဲ႕ပညာေရးပါ။ စာသင္ေက်ာင္းေတြလည္း ပ်က္စီးသြားေတာ႔ ကေလးေတြ ရဲ ႔ အနာဂတ္ေပ်ာက္သြားတယ္။ အားလံုးၿခံဳလိုက္ေတာ႔ အစတည္းက မဖြံ႔ၿဖိဳးတဲ႔ ေဒသက ခုဆို အဆိုးဆံုး အေၿခအေန ထိ ေရာက္သြားၿပီ။ ေဒသခံ ျပည္သူေတြ ဘဝကလည္း အရင္ကလို ပံုမွန္ ၿပန္ၿဖစ္လာဖို႔ ေတာင္ ေတာ္ေတာ္ေလးၾကာဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။
အဲဒီ့ေဒသေတြရဲ႕ အဓိကစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအေၾကာင္းနဲ႔ အပ်က္အစီး အေျခအေန၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ လုိအပ္ခ်က္ေတြ အေၾကာင္းလည္း ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္း ကေျပာျပေပးပါဦး။
ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္း ။ ။ ဒီေဒသေတြ ရဲ ႕ အဓိက စီးပြားေရး က ေရလုပ္ငန္းနဲ႔ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရးပါ။ ဂီရိမုန္တိုင္းေၾကာင္႔ အဲဒီလုပ္ငန္းေတြ ၇၅ ရာခိုင္ႏူန္းကေန ၉၀ ရာခိုင္နူန္းထိ ပ်က္စီးသြားတယ္။ ဆားငံေရဝင္္သြားတဲ့ စိုက္ပ်ဳိး ေၿမေတြကေနာက္ႏွစ္ မွာလဲ စိုက္ပ်ိဳးဖို႔က မျဖစ္ႏိူင္ေသးဘူး၊ ေျမဆီေျမႏွစ္ေတြ ပံုမွန္ ျပန္ေကာင္းလာဖို႔ အခ်ိန္ယူရအံုးမယ္။
ေနာက္ ေရလုပ္ငန္း လုပ္တဲ႔ လူေတြ ဆိုလဲ သူတို႕ ရွိတဲ႔ ငါးဖမ္းဘုတ္ေတြ၊ေလွေတြ တံဆာပလာေတြ အကုန္နီးပါးက မုန္တိုင္းနဲ႔ ပါသြားၿပီ။ အဲ႔ဒီ ပစၥည္းေတြ မရွိပဲနဲ႔ သူတို႔လည္း ဘာမွ လုပ္ကိုင္လို႔ ရမွာမဟုတ္ေသးပါဘူး။
ကူညီေရး အဖြဲ႔ေတြ အေနနဲ႔ ကလဲ ခုဆိုမုန္တိုင္းျဖစ္လို႔ ၃ လေက်ာ္လာေပမယ္႔ ခုခ်ိန္ထိ ေရတို စီမံကိန္းအေနနဲ႔ ယာယီေနထိုင္စားေသာက္ ရံုပဲ ကူညီေပးႏိူင္ပါေသးတယ္၊ေရရွည္အတြက္ ကူညီ ေဆာင္ရြက္မွဴေတြ က အမ်ားၾကီး လိုေနပါေသးတယ္။ ကုလသမဂၢလို အဖြဲ႔အစည္းၾကီးကေတာင္ ေဒၚလာ ၅၇သန္းေက်ာ္ေလာက္ ကူညီ္ဖို႔ ေၿပာေပမယ္႔ တကယ့္လက္ေတြ႕မွာ ေဒၚလာသန္း၂၀ ေလာက္၊ လိုအပ္တာရဲ ႔ ၄၀ ရာခိုင္ႏူန္းပဲ ကူညီႏိူင္ပါေသးတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ တိုက္ခတ္သြားတဲ့ ဂီရိမုန္တိုင္းအေၾကာင္းကို ျပည္ပေရာက္ျမန္မာမိသားစုေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဂာ ဂဂဏဏ မသိၾကဘူးလို႔ ၾကားေနရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လုိ႔ထင္ပါသလဲ။ သတင္း မီဒီယာေတြက တင္ျပပံုအားနဲလုိ႔ လို႔ ထင္ပါသလား။
ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္း ။ ။ ဂီရိ မုန္တိုင္း တုိက္သြားတာကို မသိလိုက္ၾကတာေတာ႔ မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္ေလာက္ပ်က္စီးသြား တယ္ဆိုတာ နဲ႔ ဘာေတြ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနတယ္ဆိုတာကိုပဲ ကိုျပည္ပေရာက္ျမန္မာမိသားစုေတြ သိ္ပ္မသိၾကေသး တာလို႔ထင္ပါတယ္။
နာဂစ္ နဲ႔ ယွဥ္ရင္ လူေသဆံုးမွဴ က အရမ္းကြာေတာ႔ ေပါ႔ေပါ႔ ပါးပါး ေတြးထင္မိတာလဲ ၿဖစ္ႏိူင္ပါတယ္၊ တကယ္ေတာ႔ လူ ေသဆံုးသူ ဦးေရက လြဲလို႔ ပ်က္စီး ဆံုးရွံဳးမႈက နာဂစ္နဲ႔ သိပ္မကြာသလို တိုက္ခတ္ခဲ႔တဲ႔ မုန္တိုင္းအဆင္႔ခ်င္းကလည္း သိပ္မကြာပါဘူး။
မီဒီယာ တင္ျပပံုအားနည္းတယ္ ဆိုတာထက္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲတ့ဲ ေဒသ ေတြ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ လက္လွမ္းမွီဖို႔ အခက္အခဲေတြ႐ွိခဲ့တယ္လို႔ ေျပာရင္ ပုိမွန္မယ္ထင္ပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔လို ေဒသခံေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ႐ွိတဲ႔ အသင္းေတာင္ သတင္းေတြကို ရတာ အရမ္းေနာက္က်ပါတယ္။
မုန္တိုင္းသင့္ေဒသေတြက ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ လက္႐ိွဘယ္လိုအကူအညီမ်ိဳးေတြ ရ႐ွိေနပါသလဲ။
ကုိေက်ာ္ဝင္း ။ ။ ျမန္မာျပည္တြင္းမွ ေစတနာ႐ွင္တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြ၊ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာမိသားစုေတြ၊ NGO အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဂ်ပန္၊ ၾသစေတးလ်၊ EU ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ကမၻာ႔ကုလသမဂၢက စားနပ္ရိကၡာ၊ ယာယီေနထိုင္ဖို႔ အေထာက္အပ့ံပစၥည္းေတြနဲ႔ ေဆးဝါးပစၥည္းေတြကူညီေပးေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခုနေျပာခဲ့သလိုပဲ အကူအညီေတြက တကယ္လိုအပ္တာရဲ႕ တဝက္ကိုေတာင္မျပည္႔မွီေသးပဲ အေျမာက္အမ်ားလိုအပ္ေနဆဲပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ ေလာေလာဆယ္မွာ မုန္တိုင္းဒဏ္ခံေဒသေတြအတြက္ ဘယ္လိုအကူအညီမ်ိဳးေတြ အေရးတႀကီးလုိအပ္ေနပါသလဲ။
ကုိေက်ာ္ဝင္း ။ ။ ေသာက္သုံးေရပါ။ ဆားငံေရဝင္သြားတဲ့ ေရတြင္းေရကန္ေတြျပန္ေဖာ္ဖို႔ နဲ႔ လိုအပ္ရင္ေသာက္ေရတြင္း အသစ္ေတြ အျမန္ျပန္တူးေဖာ္ေပးဖို႔လိုေနပါတယ္။ ေနာက္တခုက ကေလးေတြပညာေရးအတြက္ စာသင္ေက်ာင္းေတြပါ။ ေ႐ွ႕လထဲမွာ စာေမးပြဲေတြစေတာ့မွာမို႔ စာသင္ေက်ာင္းေတြကို အျမန္ျပန္ေဆာက္ေပးႏိုင္ဖုိ႔လုိေနပါတယ္။
ဂီရိ မုန္တိုင္းဒဏ္သင္႔ ခဲ႔တဲ႔ေဒသေတြအတြက္ ရန္ပံုေငြ႐ွာေဖြဖို႔အတြက္ကုိေရာ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္ေနပါသလဲ။
ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္း ။ ။ ခု ဂီရိ အတြက္ ကြ်န္ေတာ္ တုိ႕ တလပိုင္း ၂၀၁၁ ခုထိ လႉဒါန္းေငြ က WAO-USA တခုတည္းက တဆင္႔ လႉဒါန္းေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ 30,000 နီးပါး ေလာက္လႉဒါန္းၿပီးပါၿပီ ။ ထပ္ၿပီးလည္း လႉဒါန္းေနၾကပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ႔ WAO members ေတြကပဲ စိုက္ထုတ္လႉဒါန္းခဲ႔ ၾကေပမယ္႔ ၂၀၁၀ ရခိုင္ေရေဘး နဲ႔ ၂၀၁၀ ဂီရိမုန္တိုင္းေတြက ပ်က္စီးမႈ ၾကီးမားလြန္းတာေၾကာင္႔ နီးစပ္ရာ မိတ္ေဆြ၊သူငယ္ခ်င္းေတြ ရဲ႕အကူအညီ ကို ရယူလာခဲ႔ ရပါတယ္။ ေစတနာ႐ွင္မ်ား အေနနဲ႔ ဂီရိေလေဘးသင့္ေဒသေတြအတြက္ အကူအညီနဲ႔ လႉဒါန္းေငြေတြကို WAO (www.worldarakan.org ) က တဆင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္သူ႕ဂုဏ္ရည္အသင္း ကတဆင့္ျဖစ္ျဖစ္ ေပးအပ္လႉဒါန္း ႏိုင္ၾက ပါတယ္။
အခုလာမယ္႔ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၀ ရက္ေန႔မွာလည္း နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားမ်ားရဲ႕ ဂီရိရန္ပုံေငြ ေစ်းေရာင္းပြဲေတာ္ တခုကို ျပည္သူ႕ဂုဏ္ရည္အသင္း (နယူးေယာက္ဌာနခြဲ) နဲ႔ပူးေပါင္းၿပီးျပဳလုပ္သြားဖို႔႐ွိပါတယ္။
အလ်ွင္းသင့္တုံး WAO (World Arakanese Organization) အေၾကာင္း ႐ွင္းျပေပးပါဦး။
ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ႔။ WAO (World Arakanese Organization) ဆိုတာ လူမူေရး သီးသန္႔ အတြက္ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ႔ ရခိုင္အသင္း တခုပါ၊ ဥေရာပ၊ အာရွ နဲ႔ ၊ အေမရိက မွာ ေရာက္ရွိေနတဲ႔ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြ အေနနဲ႔ မိမိ ရိုးရာ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမူ ကို ထုတ္ေဖာ္တင္ျပ ၿပီးေတာ႔ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ ရွိတဲ႔ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြရဲ ႔ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊လူမွူဖူလံုေရး ဘဝ အစစ ကို တတ္ႏိုင္တဲ႔ ဘက္က ၀ို္င္း၀န္းကူညီ ႏိူင္ဖို႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ႔ လူမႈေရးု အသင္းတစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္။
အသင္းကို ၂၀၀၅ ခုနွစ္ ကတည္းက စဖြဲ႕ခဲ႔ၿပီးေတာ႔ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ မွာ ဌာနခ်ဴပ္ကို ထားရွိပါတယ္။ ခုလို သဘာဝ ေဘးအႏၱရာယ္နဲ႔ ၾကံဳလာတဲ႔ အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ယံုၾကည္စိတ္ခ် ရတဲ႔ ၿပည္တြင္းက အသင္းအဖြဲ႔ေတြ NGO ေတြ နဲ႔ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္ တုိ႔ အသင္းက ရခိုင္အသင္းဆို ေပမယ္႔ ျမန္မာျပည္က ဘယ္ေဒသမွာမဆို ဒုကၡအခက္အခဲ နဲ႔ ၾကံဳ ေနရရင္ ကူညီေပးေနက်ပါ၊ ဥပမာ နာဂစ္တုန္းကဆို လည္း ဧရာ၀တီတိုင္းကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ အမ်ားၾကီး ကူညီႏိူင္ခဲ႔သလို ယိုးဒယား ကို ေရာက္ၿပီး ဒုကၡ ေရာက္ေနတဲ႔ တၿခား ၿမန္မာတုိုင္းရင္းသားေတြ ကိုလည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကူညီေပးႏိူင္ ခဲ႔ပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ WAO က ဂီရိ မုန္တိုင္းဒဏ္သင့္ ေဒသေတြကိုကူညီတာက ရခိုင္ျပည္မို႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ ျမန္မာျပည္က ဘယ္ေနရာမွာပဲ ျဖစ္ေနေန ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ တတ္အားသမွ်ကူညီဖို႔ အသင္႔ပါပဲ။ အခု ဂီရိမုန္တုိုင္းက ရခိုင္ျပည္မွာ ျဖစ္ေနေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔က သာမန္ကူညီ ရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ေတာ႔ပါဘူး၊ သမိုင္းေပး တာဝန္တစ္ခု အေနနဲ႔ပါ ထမ္းေဆာင္ရတာမ်ိဳးေတြေတာ႔ ရွိပါတယ္။
တျခားဘာမ်ား ေျပာခ်င္တာ႐ွိပါေသးသလဲခင္ဗ်ာ။
ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္း ။ ။ ခုလို ဂီရိ မုန္တိုင္းဒဏ္သင္႔ ခဲ႔တဲ႔ ျပည္သူေတြ အတြက္ ရံပံုေငြရရွိေအာင္ တက္ညီလက္ညီ ၀ိုင္း၀န္း ပါ၀င္ကူညီၾကတဲ႔ အသင္း အဖြဲ႕မ်ား၊ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႕ တကြ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ရံပံုေငြေစ်းေရာင္းပဲြေတာ္ ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ တာဝန္ယူေဆာင္႐ြက္ေပးမည္႕ ျပည္သူ႕ဂုဏ္ရည္အသင္း (နယူးေယာက္ဌာနခြဲ) နဲ႔ Burmese Classic မွ ကိုမ်ိဳးေအာင္ နဲ႔ ကုိေဇာ္(Zaw Photo NYC) တို႔ကို WAO နဲ႔ ရခိုင္ျပည္သူတရပ္လံုးကိုယ္စား “ေက်းဇူးအထူးတင္ရွိပါတယ္” လို႔လည္း တခါတည္း ေၿပာၾကားခ်င္ပါတယ္။
ကုိေက်ာ္ဝင္း ။ ။ အခုလာမယ့္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ဂီရိရံပံုေငြေစ်းေရာင္းပဲြေတာ္မွာ ပါဝင္ဆင္ႏြဲမယ့္ စားေသာက္ဆိုင္ အလႈ႐ွင္မ်ား၊ လာေရာက္အားေပးလႈဒါန္းၾကမယ့္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားမ်ား နဲ႔တကြ ေဖ်ာ္ေျဖေရးက႑အတြက္ ေမတၱာျဖင့္လာေရာက္ကူညီေပးမယ့္ ေဘာ့စတြန္ၿမိဳ႕ Boston Myanmar Group (BMG) မွ DJ ကိုဝင္းေအး နဲ႔ ကိုအဲလက္စ္ တုိ႔ကုိလည္းေက်းဇူးတင္ စကား ႀကိဳတင္ေျပာၾကားလိုပါတယ္ခင္ဗ်ား။