>Burma Cartoonist – Phay Thein

>

ကာတြန္းဦးေဖသိန္း, Burma Cartoonist – Phay Thein
မိုးမခ
ဧျပီ ၂၂၊ ၂၀၀၈

“သတင္းကာတြန္းဆရာမုိ႕ပါ”
‘I am a cartoonist also a journalist.’

ကာတြန္းသမားဘ၀ ကာတြန္းဆရာဘ၀ သက္ရွိထင္ရွားရွိေနဆဲ ကာတြန္းဆရာၾကီးဦးေဖသိန္း ကုိ ကာတြန္းခ်စ္သူမ်ား ေလ့လာမွတ္သားႏုိင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ပါသည္။

ပုံပမာလစဥ္ ကာတြန္းမ်ားကုိ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ေလာက္မွစ၍ ၁၉၈၈ ခုနွစ္တုိင္ခဲ့ရာ အုပ္ေရ ၅၀ ေက်ာ္ခဲ့ပါသည္။ ယခုအခါ ထုိ “ပုံပမာကာတြန္း”မ်ားကို ျပန္လည္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ ကေလးသူငယ္မ်ားသာမက လူၾကီးမ်ားပင္ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္စြာ ဖတ္ရႈုေနရဆဲ ေခတ္မီေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ ပုံပမာကာတြန္း (လစဥ္)၊ ငါးပါးသီလ ကာတြန္းပေဒသာ၊ ၃၈ျဖာ မဂၤလာ ကာတြန္းပေဒသာ၊ အီစြပ္ ဂႏၳ၀င္ပုံျပင္၊ စကားပုံ ပုံပမာ၊ တရားေတာ္လာ ပုံပမာ၊ အနေႏၱာအနႏၱ ငါးပါး ကာတြန္းပေဒသာ စာအုပ္မ်ားကုိ ကုိယ္တုိင္ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။

ကာတြန္းျဖင့္ ေၾကာ္ျငာ “ပြင့္ေကာင္း ငါးပိငံျပာရည္” ေၾကာ္ျငာမွာ အထူး ထင္ရွားခဲ့ပါသည္။ ခုႏွစ္မ်ားကုိ ကာတြန္းပုံေဖာ္၍ အမွတ္တရ စတင္ေရးဆဲြခဲ့ရာ ၁၉၅၅ခုႏွစ္မွ စ သည္။ ၁၉၈၈ ခုထိ တုိင္ခဲ့ပါသည္။

ဆ၇ာၾကီး၏ေမြးေန႔အမွတ္တရ ကာတြန္းခ်စ္သူမ်ားဆုံေတြ႕႔ပဲြကုိ အသက္ ၇၀ ျပည့္ႏွစ္မွစ၍ ဆရာၾကီး၏ေနအိမ္တြင္ ႏွစ္စဥ္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ က်င္းပခဲ့ပါသည္။

ကာတြန္း (ဦး) ေဖသိန္း ဘ၀ အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

အဖ ေရႊျပည္ေတာ္ ဦးဘတင္၊ အမိ ေဒၚေက်ာ့စိန္ တုိ႔မွ ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ေမာင္ႏွမ ၆ ေယာက္တြင္ ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္၍ အမည္ရင္း ဘုိနီ။ ၁၉၃၃တြင္ ကန္ၾကီးျမိဳ႕ (ပုုသိမ္ခရုိင္) တြင္ အမ်ိဴးသားေက်ာင္း စတင္တည္ေထာင္ေသာအခါ၌ စတင္၍ ေက်ာင္းေနခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ တြင္ ၁၀ တန္းေအာင္သည္။

၁၉၄၆ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ေရာက္ရွိျပီး ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢမွ ထုတ္ေ၀ေသာ အုိးေ၀မဂၢဇင္းတြင္ အမူေဆာင္လုပ္ရင္း ပန္းခ်ီ ကာတြန္းမ်ား ေရးဆဲြခဲ့သည္။

၁၉၄၇ တြင္ ဆရာၾကီးဦးဘဂ်မ္း၏ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးမူျဖင့္ ဆရာၾကီးဦးညိဳျမ၏ ဖိတ္ေခၚမူတုိ႕ေၾကာင့္ စာေပအႏုပညာေလာကထဲသုိ႕ လုံးလုံးလ်ားလ်ား ေရာက္ရွိခဲ့သည္။

၁၉၄၈ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာအသင္းၾကီးႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံလူငယ္မ်ား အစည္းအရုံးမွ က်င္းပေသာ ျမန္မာလြတ္လပ္ေရး အထိမ္းအမွတ္ ကာတြန္းျပိဳင္ပဲြတြင္ ပထမဆု၊

၁၉၅၁ တြင္ ဗုိလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္း ေမြးေန႕အထိမ္းအမွတ္ ကာတြန္းျပိင္ပဲြတြင္ ပထမဆု၊

ေရႊတိဂုံ အေနာက္မုဒ္ စက္မူလက္မႈ ကာတြန္းျပိဳင္ပဲြတြင္ ပထမဆု၊

ေသာင္းက်န္းမႈႏွိမ္နင္းေရးကာတြန္းျပိဳင္ပဲြတြင္ ပထမဆု၊ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူ ဒို႔ရန္သူ ကာတြန္းျပိဳင္ပဲြတြင္ တတိယဆုမ်ားရရွိခဲ့သည္။

၁၉၃၄ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ တန္ေဆာင္တုိင္ ကာတြန္းမီးထြန္းပဲြေတာ္ကုိ စစ္ျဖစ္၍ ရပ္နားခဲ့ရေသာ္လည္း ၁၉၄၂ တြင္ ျပန္လည္ က်င္းပႏုိ္င္ခဲ့သည္။ ဦးဘဂ်မ္းႏွင့္ ဦးေဖသိန္းတုိ႕ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေရးဆဲြခဲ့ၾကရပါသည္။

၁၉၆၀ မွစ၍ တန္ေဆာင္တုိင္ ကာတြန္းမီးထြန္းပဲြေတာ္မွစ၍ ကာတြန္းျပိဳင္ပဲြမ်ား က်င္းပခဲ့ၾကသည္။

၁၉၅၇ တြင္ ျမန္မာကာတြန္းဆရာမ်ားအသင္းကုိ ဖဲြ႕စည္းခဲ့သည္။ ဥကၠဌအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ ကာတြန္းဆရာအသင္း၏ ဖဲြ႔စည္းပုံ စည္းမ်ဥ္းမ်ား၊ အဖဲြ႕တံဆိပ္မ်ားကုိ ကုိယ္တုိင္ ေရးခဲ့သည္။

“ဘဂ်မ္း ဂ်ာနယ္ေျပာင္” ကုိ အယ္ဒီတာလုပ္၍ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ေၾကးမုံ သတင္းစာ ေပၚေပါက္လာေသာအခါ လခစားကာတြန္းဆရာဘ၀သုိ႕ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဦးေဖသိန္းသည္ ေၾကးမုံသတင္းစာ ျပည္သူပုိင္ျဖစ္လာသည္အထိ လခစားလုပ္ခဲ့သည္။ “ေၾကးမုံ” ဟူေသာ ေခါင္းစည္းစာလုံးကုိ ဦးေဖသိန္း ေရးဆဲြျခင္းျဖစ္သည္။

ကာတြန္းဦးေဖသိန္းသည္ ဖဆပလေခတ္တြင္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ၌ေျပာင္ေျမာက္ေသာ ႏုိင္ငံေရးကာတြန္းဆဲြခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ဖဆပလအစုိးရအဖဲြ႕မွ ၀န္ၾကီးတစ္ဦးျဖစ္သူ ဆမားဒူး၀ါး ဆင္၀ါးေနာင္ (ကခ်င္မ်ိဴးသားေခါင္းေဆာင္) က ၎ႏုိင္ငံေရးကာတြန္းကုိ ႏွစ္သက္ သေဘာက်ျခင္းေၾကာင့္ ကာတြန္းဦးေဖသိန္းအား က်ပ္ေငြ တရာ ဆုခ်ခဲ့ပါသည္။ ၃-၁၁-၅၂ ေန႕ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာတြင္ ၎ကာတြန္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

အုိးေ၀ သတင္းစာ၊ ဟံသာ၀တီ သတင္းစာ၊ ဗမာ့ေခတ္ သတင္းစာ၊ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာႏွင့္ ေၾကးမုံ၊ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေ၀ေသာ Burman Nation သတင္းစာမ်ားတြင္ လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနေသာ သတင္း၊ Current News မ်ားကုိ ေရးသားခဲ့သည္။ ေဘာလုံး အားကစားသတင္းမ်ားကုိလည္း ၾကိဳတင္၍ အႏုိင္၊အရွဴံးဟူ၍ ကာတြန္း၂မ်ိဴးကုိ ေရးဆဲြထားကာ၊ ႏုိင္လွ်င္ သည္ပုံ၊ ရွဴံးလွ်င္ သည္ကာတြန္း စသည္ျဖင့္ စီစဥ္ၾကိဳလုပ္ထားရသည္ဟု ဆုိပါသည္။

ျမန္မာ့အလင္း (တပတ္တခါ အထူးထြက္ ကာတြန္း)၊ ဗမာ့ေခတ္ သတင္းစာ(ေလာက ပီတိႏွင့္ ေလာကနီတိ)၊ ေၾကးမုံ (ေၾကးမုံနီတိ)၊ အုိးေ၀ (အထူးက႑)မ်ား ေရးသားခဲ့သည္။ ဟံသာ၀တီ၊ လုပ္သားျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ သတင္းစာမ်ားလည္း မက်န္ပါ။

ဆုရကာတြန္းစာမွာ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တဦးသည္ ဘိလပ္ျဖစ္ ည၀တ္အကၤ်ီၾကီးကုိ ၀တ္၍ အိပ္ရာမွအထတြင္ အေမရိကန္ျဖစ္သြားပြတ္တံ သြားတုိက္ေဆးတို႕ကို သုံးကာ၊ ျပင္သစ္ေကာ္ဖီ၊ ၾသစေၾတလ် ေထာပတ္ႏွင့္ အဂၤလိပ္ ဘီစကြပ္မုန္႕တုိ႕ကုိ စားေသာက္ျပီးလွ်င္၊ ယိုးဒယား ဗန္ေကာက္ လုံခ်ည္၊ ဂ်ပန္ ပုိးအကၤ်ီႏွင့္ အဂၤလိပ္ ရွဴးဖိနပ္တုိ႕ကုိ ၀တ္ဆင္၍ ဘိလပ္ စီးကရက္ကုိ ဂ်ာမန္ ဓါတ္မီးျခစ္ႏွင့္ ျခစ္ေသာက္ျပီးေသာ္ အေမရိကန္ကားၾကီးကုိ စီးျပီးသကာလ ဗမာ့စီးပြားေရး ထူေထာင္ေရး အစည္းအေ၀းၾကီးတြင္ အေမရိကန္အသံခ်ဲ႕စက္ျဖင့္ တရားေဟာေလသတည္း … ဟု ပါရွိျပီး၊ တရားေဟာရာ၌ ဗမာ့စီးပြားေရးနာလံထူဖို႔ ျပည္တြင္း ဗမာျဖစ္ကုိသာ ၀ယ္ယူ အားေပးၾကပါဟု ဆုိေနပုံ ျဖစ္သည္။

၁၉၆၂ တြင္ ေဒၚခင္ေလးႏြယ္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳျပီး သားေျခာက္ေယာက္၊ သမီး တေယာက္ရွိသည္။ ၁၉၆၂ တြင္ ကာတြန္းဆရာမ်ားအသင္း တရား၀င္ ဖ်က္သိ္မ္းခဲ့ရသည္။ ၁၉၆၃ တြင္ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပုေကာင္စီကို တရား၀င္ ဖဲြ႕စည္းခြင့္ရျပီး ဒုတိယဥကၠဌအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ျပီး “ပန္” မဂၢဇင္းႏွင့္ “လွပ” ကာတြန္းဂ်ာနယ္ကုိ အဖဲြ႕အတြက္ ထုတ္ေ၀ေပးခဲ့သည္။

၁၉၈၃ တြင္ ရုိးရာ ပန္းပညာရွင္မ်ား ေကာင္စီ စည္းရုံးေရးေကာ္မတီဟု အမည္ေျပာင္းကာ ပန္း ၁၀ မ်ိဴး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ဖဲြ႕စည္းရာ၊ တဲြဘက္အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

၁၉၅၈ တြင္ သတင္းစာသင္တန္းကုိ အစုိးရမွ ဖြင့္လွစ္ရာ၌ ကာတြန္းပညာကုိ သင္တန္းပုိ႕ခ်ခဲ့သည္။ သင္တန္းကာလျပီးဆုံးေသာအခါ သင္တန္းသားမ်ားကုိယ္တုိင္ သတင္းစာ ထုတ္ေ၀ျပသရသည္။ ၁၈-၈-၅၈ ရက္ေန႕တြင္ သင္တန္းသားတုိ႕၏သတင္းစာ ထြက္ရွိခဲ့သည္။

ဦးေဖသိန္းေရးဆဲြခဲ့ေသာ ေသာၾကာစာေစာင္ မ်က္ႏွာဖုံးမ်ားကုိလညး္ လူၾကိဳက္မ်ားလွ်က္ရွိသည္။ ဦးေဖသိန္းသည္ ေသာၾကာစာေစာင္ စ ထြက္ကတည္းက ယေန႕တုိင္ ေသာၾကာစာေစာင္ မ်က္ႏွာဖုံး ဆဲြခဲ့သည္မွာ ၁၉၈၀ ဆုိလွ်င္ ၂၅ ႏွစ္ ျပည္ခဲ့ပါျပီ။

၁၉၇၈ မတ္လတြင္ ေမာ္ကြန္း၀င္အမွတ္ ၅၉၊ အမိန္႕ေၾကာ္ျငာစာအမွတ္၂၀/၇၈ ျဖင့္ လြတ္္လပ္ေရး ေမာ္ကြန္း၀င္ ဒုတိယဆင့္ ရရွိခဲ့သည္။

ဆရာၾကီးေရးဆဲြခဲ့ေသာကာတြန္းအမ်ိဴးအစားမ်ား …

– Comic Cartoon – ကေလးမ်ားအတြက္ ကာတြန္း

– Satire Cartoon – အေထ့အငါ့ကာတြန္း

– ပညာေပး၊ သတိေပး၊ ယာဥ္အႏၱရယ္၊ မီးအႏၱရာယ္ ကာတြန္း

– တကြက္ ကာတြန္း၊ လိုရင္းတုိရွင္း ထိထိမိမိ ကာတြန္း

– စာမဲ့ ကာတြန္း၊ လူမ်ိဴးမေရြး နားလည္ေသာ ကာတြန္း

– ကာတြန္း ရုပ္ရွင္၊ ပြင့္ေကာင္း ငါးပိ ငံျပာရည္ ေၾကာျငာ(မျပီးျပတ္ခဲ့ ၁၉၆၂)

– Current News Cartoon – လတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚေနေသာ သတင္း ကာတြန္း

– ေၾကာ္ျငာကာတြန္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ဆရာၾကီးသည္ ကာတြန္း ေရးဆဲြရင္းျဖင့္သာ အသက္ေမြး၀မး္ေက်ာင္းရင္း မိသားစုဘ၀ ရပ္တည္ခ့ဲပါသည္။

ဆရာၾကီးဘ၀တြင္ လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနေသာ သတင္း၊လူတုိင္း စိတ္၀င္စားေနေသာ သတင္း၊ ကာတြန္းမ်ားကို ထိထိမိမိရွိလွေသာ တစ္ကြက္ ကာတြန္း ေရးဆဲြခဲ့ရေသာအခ်ိန္အခါတုိင္း ၀မ္းသာပီတိျဖစ္ရပါေၾကာင္း ဆရာၾကီးက ဆုိခ့ဲဖူးတာကုိ အမွတ္ရမိပါသည္။

“သတင္း ကာတြန္းဆရာမုိ႕ပါ” တဲ့။

ဆရာၾကီး အသက္ရာေက်ာ္ရွည္၍ က်မ္းမာခ်မ္းသာစြာျဖင္ ့ျမန္မာ့ ကာတြန္းေလာကၾကီးကုိ ျမန္မာကာတြန္းဆရာမ်ားျဖင့္ အတူတကြ လက္တဲြကာ ျဖတ္သန္းႏုိင္ပါေစ။

ကာတြန္းဆရာၾကီးဦးဘဂ်မ္း၏ပုံ၊ ဦးေဖသိန္း၏လက္ရာ

အုိးေ၀ဂ်ာနယ္မွာ ဦးေဖသိန္း ေရးဆဲြေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ဦးညိဳျမ၏ ပုံ

ဓါတ္ပုံ- ၁၉၉၅ ဇန္န၀ါရီ

၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ေန႕ မွာ ေမြးေန႕အမွတ္တရ

ဆရာၾကီး၏ ေမြးေန႕ဆုေတာင္း ကာတြန္းပန္းခ်ီ

“ အနႏၱစၾကာ၀ဠာာ..အနႏၱ သတၱ၀ါတုိ႔

ေဘးရန္ခတ္သိမ္း … ကင္းျငိမ္းၾကပါေစ၊

ေဒါသခပ္သိမ္း … ကင္းျငိမ္းၾကပါေစ၊

ဆင္းရဲခပ္သိမ္း … ကင္းျငိမ္းၾကပါေစ၊

ႏွလုံး စိတ္၀မ္း…ျငိ္မ္းခ်မ္းၾကပါေစ။ ”

စာညႊန္းမွာ ၁၉၈၀ ေသာၾကာစာေစာင္တြင္ ေမာင္ကာတြန္း၏ ဦးေဖသိန္းအေၾကာင္းေဆာင္းပါး၊

၁၉၇၃-၉-၉ ရက္ေန႕ထုတ္ ေၾကးမုံသတင္းစာျဖတ္ပုိင္း၊

၁၀-၂-၇၂ အိုးေ၀ ဂ်ာနယ္မ်က္ႏွာဖုံး

၁၉၈၀ ေသာၾကာစာေစာင္မ ွဦးေဖသိန္းဓါတ္ပုံမ်ား

ဆရာၾကီးဦးေဖသိန္းေမြးေန႕အမွတ္တရအျဖစ္ အသက္ရ၀ ျပည့္ေမြးေန႕မွစ၍ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေမြးေန႕ကဒ္မ်ား၊

ျမန္မာကာတြန္းဆရာမ်ား ၁ စာအုပ္မွ ဆရာၾကီးကိုယ္တုိင္ေရး အတၳဳပၸတၱိအက်ဥ္းတုိ႕ မွ စုစည္းတင္ျပလုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။