Letter to MoeMaKa

Moe Nat Min – Doctor’s Vent

August 29, 2013
admin

အေ၀းက ဆရာ၀န္တဦးရဲ့ ျပန္ၾကားစာ
မိုးနတ္မင္း၊ မိုးမခေပးစာ၊ ၾသဂုတ္ ၃၀၊ ၂၀၁၃
ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ ေရာဂါ သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္သာ မက ကမာ တခြင္ တြင္ ေသႏွုႏ္း အမ်ားဆံုး ေရာဂါ ျဖစ္သည္။  United States တြင္ တႏွစ္လွ်င္ လူေပါင္း ၆၀၀၀၀၀ ခန္႕  (1 in every 4 deaths) ေသဆံုး ေစေသာ ေရာဂါ ျဖစ္သည္။ ကၽြႏ္ုပ္၏ အဖိုး ေခတ္ တြင္မဴ ရွင္း၏။ Myocardial Infarct ျဖစ္လွ်င္ ဘာေဆးမွ မရွိ။ Aspirin စား၊ အရမ္း နာ လွ်င္ ေမာ္ဖင္း ထိုးေပး မည္။ Massive Infarct ဆို လွ်င္ ခ်က္ခ်င္း ေသ၏။ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ခန္႕ကျဖစ္၏။ အဖိုး မွာ ခ်က္ျခင္း မေသပါ။ ၁-၂ ႏွစ္ ခန္႕ နာတာရွည္ ခံစားသြားသည္။  Fast forward! ႏွစ္ အနည္းငယ္ခန္႕က ျဖစ္သည္။ နာမည္ႀကီး ဂ်ာနယ္လစ္ႀကီး  ကၽြႏ္ုပ္ အဖိုးကဲ့သို႔ ျဖစ္ သြား၏။  
         သင္ခန္းစာယူရန္မွာ …
၁) ပိတ္ဆို႔ေနေသာေသြးေၾကာကို ခ်က္ျခင္းဖြင့္ေပး ႏွိင္ လွ်င္ အသက္ကယ္ႏိုင္၏။ ခ်က္ခ်င္းေသြးျပန္စီးဆင္းပါက ႏွလံုးႂကြက္သား ေသဆံုးမွု နည္းပါးသျဖင့္ နာတာရွည္ Morbidity နည္းမည္။

၂) ခ်က္ခ်င္း Intervention မလုပ္ႏိုင္လွ်င္မူ ပိုက္ဆံရွိသျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား ေလယဥ္စင္းလံုး ငွား သြားနိုင္သည့္တိုင္ ေနာက္က်သြားၿပီ ျဖစ္သျဖင့္ နာတာရွည္ က်န္ႏိုင္သည္။ အခန္႕မသင့္လွ်င္ လမ္းတြင္ပင္ ေသဆံုး ႏိုင္၏။  Late Intervention is non-superior to medical treatment.
         
ယခုအခါ မႏၲေလးတြင္   ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ့ ကုသမွု ျပုလုပ္ႏိုင္ၿပီ ဟု သိရသျဖင့္ ဝမ္းသာ ပါသည္။ သို႔ေသာ္  ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါသည္ ရႏ္ကုန္ တြင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္၏။ ျပည္နယ္၊ တိုင္း အရပ္ရပ္ တြင္လည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ျဖစ္လာဦးမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ႀကီး၏ လူႀကီးမ်ား အေနျဖင့္ အေရးႀကီးသည့္ ကိစၥ တရပ္ အေနျဖင့္ စဥ္းစား ႏိုင္ရႏ္ ေရးသားျခင္း ျဖစ္သည္။  ျပည္သူမ်ားမွလည္း Democratic Process ျဖစ္သည့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ကို ေတြ႕ဆံု အၾကံျပုပံ႕ပိုးသင့္သည္။ 

၁) ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ့ ကုသမွု Percutaneous Coronary Intervention (PCI) သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ အတြက္ ပိုက္ဆံ အေတာ္၊ အတန္ သံုး ရမည့္ စီမံကိန္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္ အတြက္ ေသနံွုး အတိအက်မရွိေသာ္လည္း  ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ့ ကုသမွု Percutaneous Coronary Intervention ျပုလုပ္ႏိုင္သည့္  United States တြင္ပင္ တႏွစ္ လူ ၆၀၀,၀၀၀ ေသလွ်င္ ဘာမွ် မလုပ္ႏိုင္သည့္ ကာလမ်ား တြင္ အဖိုး ကဲ့သို႔ ေသသည့္ သူ နည္းမည္ မထင္ပါ။ မွတ္ခ်က္။  ။ United States သည္ ျမန္မာျပည္ ထက္ လူဦးေရ ၆ဆခန္႕ ပိုမ်ား ပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အေနျဖင့္ Prioritize လုပ္ရပါမည္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ့ ကုသမွု သည္ ယေန႔ လိုအပ္ခ်က္ေလာ၊ ႏိုင္ငံ တဝွမ္း လံုး ရွိ လူ မ်ားကို Basic and Immediate Care ေပးရႏ္သည္ ပို အေရးႀကီး သေလာ — ဥပမာ၊ အူအတက္ေပါက္သူ ကို ခ်က္ခ်င္း ခြဲစိတ္ အသက္ကယ္ျခင္း။ သားေရြွအိုးထမ္းကိန္း ျဖစ္သည့္ ျပည္သူ႔ ဘ၀ ပိုမို တိုးတက္ၿပီး အခြႏ္ ပိုမို ေပး ႏိုင္ လာပါက အထက္ ေဖာ္ျပပါ Basic Healthcare ကိုသာ မက Advanced Technology မ်ားကိုပါ လုပ္ေဆာင္လာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

၂) ျပည္တြင္းရွိ အထူးကု မ်ားကို PCI အရွိန္ႁမွင့္ training ေပးရႏ္ လိုမည္။ ထိုၾကား ကာလတြင္ ပိတ္ဆို႔ေနေသာေသြးေၾကာကို အရည္ေပ်ာ္ေစမည့္ Thromolytic Therapy ကို သံုးသင့္သည္။ ျပည္နယ္ ေဆးရံုႀကီးမ်ား အားလံုး ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ့ ကုသမွု Percutaneous Coronary Intervention (PCI) လုပ္လာႏိုင္သည့္ အနာဂတ္ ကာလေႏွာင္းပိုင္းတြင္ပင္ Thrombolytic Therapy သည္ တိုက္နယ္ေဆးရံု မ်ားတြင္ လိုအပ္ဦးမည္ျဖစ္သည္။ 

၃) ထို သို႔ လိုအပ္မွုမ်ား ရွိ ေနခ်ိန္တြင္ Private Sector မွ PCI စသည့္ Technology ကို သင့္တင့္သည့္ ေစ်း ႏွုႏ္း ျဖင့္ ေရာင္းခ်လာပါက Singapore, Thailand, United States နိုင္ငံ Brand မၾကည့္ပဲ လက္ခံ စဥ္းစားသင့္သည္။ ပိုက္ဆံတတ္ႏိုင္သူ ကုသခံ ပါေစ။ အေရးေပၚ အေန ျဖင့္ ထို ေဆးရံုသို႔ ေရာက္သြား လွ်င္မူ ျမန္မာေဆးရံု ကဲ့သို႔ ကုသ ေပး မေပး ေစာင့္ၾကည့္ၾကပါစို႔ူ။

Problems at National Level (အမ်ဳိးသားအဆင့္ ျပႆနာမ်ား)

         ျမန္မာ့ ဆရာဝႏ္ မ်ား သည္ မွတ္ေက်ာက္ အတင္ခံ စာေမးပြဲ မ်ား ျဖစ္ေသာ MRCP, FRCS စ သည့္တို႔ ကို ေအာင္ျမင္ သည့္ အျပင္ အေနာက္ႏိုင္ငံ မွ ဆရာဝႏ္ မ်ား နည္း တူ ခက္ခဲ ေသာ ခြဲစိတ္မႈမ်ား ျဖစ္ သည့္ ႏွလံုး ေသြးေၾကာ ႏွင့္ ရင္ေခါင္း ခြဲစိတ္မွု မ်ား ကို ျပုလုပ္ ႏိုင္ခဲ့ ၾကသည္ မွာ ဗိုလ္ေနဝင္း စစ္အစိုးရ တက္လာသည္ အထိ ျဖစ္သည္။ Pre 1962 ကာလတြင္ ေဆာင္းပါးရွင္ စြတ္စြဲေသာ၊ မ်ိုးခ်စ္စိတ္ မရွိပဲ ႏိုင္ငံျခားထြက္ၾကသည့္ ဆရာဝန္ မ်ားမွာ (မိသားစုေၾကာင့္သာ) အလြန္နည္းပါးၾကသည္။  ထိုအခ်ိန္တြင္ သမားေတာ္၏ ေရာဂါရွာေဖြမွု knowledge၊ ခြဲစိတ္ကၽြမ္းၾကင္မွု skills   သည္သာ အဓိက ျဖစ္သည္။ Human Resources alone ျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံသမားေတာ္မ်ား၏ ကုထံုး (၉၀ ရာႏွုံး မက) ေဆးရံုလဲရိွ၊ ေဆးလဲရိွ ၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္ ကုသႏိုင္ခဲ႔သည္။
         ဗိုလ္ေနဝင္း ၏သမီးေတာ္ MRCOG စာေမးပြဲ မေအာင္ေသာအခါ ဗိုလ္ေနဝင္း ေဒါသပံု ထၿပီး ႏိုင္ငံျခား ပညာေတာ္သင္ေစလြွတ္မွု မ်ား ကို ရပ္ဆိုင္း ၿပီး ျပည္တြင္းျဖစ္ M.MedSc မ်ား ျဖင့္ အစားထိုးသည္။ထိုအခ်ိန္အထိ Medicine, Surgery ဌာန မ်ား သည္ အတန္း ထဲ မွ အေတာ္ဆံုး ဆရာဝႏ္ မ်ား ကိုသာ ဘြဲ့လြႏ္ M.MedSc. ေရြးခ်ယ္သည္။ အမ်ားစု မွာ ဂုဏ္ထူး ျဖင့္ ေအာင္ျမင္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ Medicine, Surgery စသည့္ လူနာ ကုသမုွ ပညာသာမက Basic Science (Physiology,Anatomy, Pharmacy, Pathology etc) ကိုပါ ထံုးလိုေခ်၊ ေရလိုေႏွာက္ ကြ်မ္းၾကင္ၾကေသာ၊ ကၽြႏ္ုပ္  တို႔၏ ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ား ျဖစ္ခ့ဲ ၾက၏။  အခြင့္အလမ္း မရွိသျဖင့္သာ Royal College ဘြဲ့ (MRCP, FRCS, MRCOG) မရၾကေပ။ ရွားရွား ပါးပါး ထိုေခတ္တြင္ သြားခြင့္ရသူ အခ်ို႕ မွ တိုေတာင္းေသာ ကာလအတြင္း  MRCP သာမက United States  မွ ဝင္ခြင့္စာေမးပြဲ ျဖစ္ေသာ USMLE  ကိုပါ ေအာင္ျမင္ ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ုပ္သမက္ မ်ား ကေတာ့ Exceptions  ျဖစ္သည္။ (စကားႂကြင္း။ တကယ္ေတာ္ၿပီး လူနာမ်ားကို စံျပ ကုသေပးသည့္ ဆရာ ဦးေမာင္ေမာင္ဝင့္၊ ဦးေနဝင္း တို႔ကို မဆိုလိုပါ။ ) Meritocracy တကယ္ ထူးခၽြႏ္သူကို မွ်တသည့္ အခြင့္ မေပးပဲ လက္သင့္ရာ ေရြးခ်ယ္ျခင္းသည္ အလြႏ္ စိတ္ဓါတ္က်စရာ ျဖစ္သည္။
         မ်က္ကန္း မ်ိုးခ်စ္ မူကလည္း ထို ေခတ္ တြင္ စတင္လာသည္။ တရုတ္လူမ်ိုး မ်ားကို  Target ထားၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္ေမြးဖြားေသာ္ျငား ဧည့္ႏိုင္ငံသား (FRC) မ်ား ကို ေဆးေက်ာင္း တက္ဆဲ တပိုင္း တစမွ ကန္ ထုတ္ခဲ့သည္။ ေအာင္ၿပီးသူမ်ား ကိုလဲ အလုပ္မရေအာင္၊ ဘြဲ့လြႏ္တက္ခြင့္ မရေအာင္ လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ သည္မူသည္ ဗိုလ္ေနဝင္း ႏွင့္ မဆိုင္ပါ။ စေကာေလာက္မွေစါက္မနက္ေသာ ထိုေခတ္အခါက လြတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မွ သမီး ျဖစ္သူ ေဆးေက်ာင္း အမွတ္ မမွီ သျဖင့္ အခ်ိန္မွီ သမီး ဆရာဝႏ္ျဖစ္ရႏ္ ၾကံ ခဲ့သည္။
 ကၽြႏ္ုပ္ ၏ မိဘမ်ား ကာလတြင္ တရုတ္ႏြယ္ဖြားမ်ားသည္ စာက်ိုးစားသျဖင့္ ထိပ္ဆံုးမွ  ေအာင္ျမင္ ေလ့ရွိၾကသည္။  Top talent မ်ားကို Personal Gain အတြက္ ေဆးေက်ာင္း မွ ကန္ထုတ္ျခင္းသည္ ေဆးေက်ာင္း အဆင့္အတန္း က်ဆင္းေစရံုသာမက အခြင့္အလမ္း မရိွသည့္ ဆိုရွယ္လစ္ ေခတ္ တြင္ ႏိုင္ငံျခား ထြက္ ရႏ္   Food for thought ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ အတန္းေဖာ္ ကန္ထုတ္ခံရသည့္ သူမ်ား USA, England, Australia, Hong Kong မ်ားတြင္ အထူးကုဆရာဝႏ္မ်ား ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ျပည္ေတာ္က်န္မ်ား မွာ ရသည့္ လခ မေလာက္င သျဖင့္ အလုပ္မွ ျပန္လာလ်ွင္ မိသားစုႏွင့္အတူမေနရပဲ ေဆးခန္းထိုင္ရျခင္း၊ ေဆးေက်ာင္းသားမ်ားကို Tuition ေပးရျခင္း မ်ား လုပ္လာရရွာ သည္။ 
ကၽြႏ္ုပ္ တရုတ္ မဟုတ္ပါ။ တရုတ္လူမ်ိုးသာမက၊ ကမာ႓အရပ္ရပ္မွ ဆရာဝႏ္ မ်ားကို တရားသျဖင့္သာ ယွဥ္ၿပိုင္လိုသည္။ ယွဥ္ၿပိုင္ခဲ့သည္ မွာ ၁၀တန္း စာေမးပြဲမွ စခဲ့သည္။ မိန္းမလို၊ မိန္းမရျဖင့္ “မုန္႕ကိုေတာ့ ေဝမစားႏိုင္၊ သူပါလာလ်ွင္ ကၽြႏ္ုပ္ မကစားေတာ့ ” ဟု ဝန္ႀကီးထံတြင္ ထြက္စာတင္မည္ မဟုတ္ပါ။  ထို အခ်ိန္ မဆလ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီး ၏ ႏိုင္ငံျခား သြားခြင့္ မရသျဖင့္ ျပည္တြင္းျဖစ္ M.MedSc. ကိုသာ တက္ခြင့္ရေသာ သူ မ်ားကို အမိတိုင္းျပည္ တြင္ အိမ္ထမင္း စား ၾကရသျဖင့္ စာ ပိုမို ႀကိုးစားၾကရန္၊ သူ၏ သားဆို လွ်င္ (ေအာင္ ေအာင္ ၿပီး ျခင္း) England  တြင္ MRCP မည္သို႔ ခက္ခက္ခဲခဲ ေအာင္ ရႏ္ ႀကိုးပမ္းေနရေၾကာင္း မွာၾကား သြားသည္ မွာ စံတင္ရေလာက္၏။
          စာဖတ္သူ မ်ားကို ေထာက္ျပလိုသည္မွာ ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္တြင္ ျမန္မာ့ ေဆးေလာက က်ရိပ္ ျပလာေသာ္ျငား ေဆးရံုမ်ားတြင္ ေဆးရွိေသး၏။ ျပည္သူမ်ားေဆးရံု လာလ်ွင္ အခမဲ့ ေဆးကုေပးရံု မက ထမင္း၊ ငါးရံ့ဆန္ျပုတ္ တို႔ပင္ ေကၽြးေမြးလိုက္ေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္တြင္ အရဴးေခ်းပန္း အထက္တြင္ေဖာ္ျပသကဲ့သို႔ ျပုမူေနခ်ိန္ အေနာက္ႏိုင္ငံ ေဆးေလာက မွ ရပ္ေစာင့္ ေနသည္ မဟုတ္ပါ။ ေတာ္တတ္သည့္ သမားေတာ္ လိုအပ္ေသာ္ျငား သမားေတာ္ကို ပံ့ပိုးမည့္ Technology (e.g. ယခု ပြဲဆူေနေသာ ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ့ ကုသမွု Percutaneous Coronary Intervention (PCI)  ထိုသို႔ ခ်ဲ့မရလ်ွင္ Major Surgery ျဖစ္ေသာ ေသြးေၾကာ အစားထိုး ကာ ပိတ္ဆို႔ေနေသာေသြးေၾကာကို alternate လမ္းေၾကာင္းေဖာ္ေပးေသာ coronary Bypass Surgery) and Training မရွိလွ်င္ ႏိုင္ငံျခားျပန္ ဆရာဝန္လည္း လူနာ အတြက္ ဘုရား ရွိခိုးေပးရံုသာရွိသည္။ စစ္ေျမျပင္သို႔ လက္ခ်ည္း ဗလာေစလြွတ္ခါ တိုက္ေစျခင္းပင္။
          ဗိုလ္သန္းေရြွ လက္ထက္ တြင္ေတာ့ ပိုဆိုးေတာ့သည္။ Technology တိုးတက္ လာသည္ ႏွင့္ အမ်ွ ျမန္မာဆရာဝႏ္ မ်ားကို ပံ့ပိုးမွုမွာ သံုည ျဖစ္သည္။စစ္တပ္ ေဆးကကၠသိုလ္ ကို စစ္တပ္အက်ိုးအတြက္ စတင္တည္ေထာင္သည္။  စစ္ေဆးရံုတြင္ Singapore အကူျဖင့္ PCI မ်ားျပုလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ျပည္သူ႔ေဆးရံုမွ အထူးကု မ်ားကို လိုအပ္သည့္ Technology & Training မေပး သျဖင္. ကမာၻႏွင့္ မဆိုထား ႏွင့္ စစ္ေဆးရံု ႏွင့္ ယွဥ္လွ်င္ပင္ ႏွစ္၂၀ နီးပါး ေနာက္က်ေနေလၿပီ။
(စကားခ်ပ္၊ MRCP မေအာင္သည့္ ဗိုလ္ခ်ုပ္သမက္ စစ္ေဆးရံု တြင္    PCIျပုလုပ္ၿပီး Singaporean Cardiologists မ်ားျဖင့္ စာတမ္းျပုထားသည့္ႏွစ္ ကို Internet တြင္  ၾကည့္ရွုႏိုင္သည္။   ကၽြႏ္ုပ္သာ ျမန္မာျပည္ တြင္ အေရးေပၚ PCI လိုအပ္ပါက ထိုဆရာႀကီး၏ ျပင္ပေဆးရံုကိုသာေရြးခ်ယ္ပါမည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ PCI အေတြ႕အၾကံုရိွသျဖင့္ ျဖစ္သည္။ MRCP ရွိ မရွိ ကို ေဘးခ်ိပ္ ထားဦးမည္။ ) 
ျပည္သူအတြက္မူ  ေဆးရံုသာရွိ ေဆးမရိွပါ။ ေဆးရံုမ်ားကို အခြံသာထားၿပီး အလကားပဲတင္းရသည့္ ဆရာဝန္မ်ားကို ထားေပး၏။  စရိတ္မွ်ေပး က်မ္းမာေရး ဟုဆိုခါ “Shifting/Abandoning Responsibility” လူနာကိုေဆး အိတ္စိုက္ဝယ္ေစသည္။ ထမင္း မေျပာႏွင့္ ေသာက္ေရပင္အလကား မရေတာ့ပါ။ ပိုက္ဆံ မတတ္ႏိုင္သူ၊ ဆရာဝႏ္ မွ အိတ္ စိုက္ မကု လွ်င္ ေသရံုသာ။  တာဝႏ္က်ဆရာဝန္ မ်ား မွာ ေဆးကုသရံု မွ် မက Business Degree ရထားေသာ CEO မ်ား သဖြယ္ ၿမို႕ခံ လူထုကို အလွဴ ခံျခင္း၊ ရွားရွား ပါးပါး အစိုးရ ထံမွရထားသည့္ Intravenous Drip (မိုးေရ) မ်ားကို ေဆးရံုအတြင္း မွာ ရွိသည့္ ေဆးအေရာင္းဆိုင္ တြင္ ေရာင္းခ်ခါ မတတ္ႏွုိင္ေသာ လူနာမ်ား အတြက္ ၾကံဖန္ ရသည္။ တတ္ႏိုင္သည့္ လူနာမ်ားကို EEG စသည့္ ေငြရသည့္ test မ်ားလုပ္ေစၿပီး ထို ပိုက္ဆံျဖင့္ ေဆးဝယ္ရသည္။
 Problems at Working Level: အလုပ္ခြင္ျပႆနာမ်ား – ဆရာဝန္ Problem
          အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ အတိုင္း နိုင္ငံေတာ္မွ မွားယြင္းမွု မ်ား ရွိေနခ်ိန္ တြင္ ဆရာဝန္ႀကီး အခ်ို႕၏ လုပ္ရပ္ကလည္းေမးခြႏ္း ထုတ္ စရာ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ေဒါက္တာဦးတင္မ်ိုးဝင္း ကို FRCS exam Part I ျမန္မာျပည္တြင္ လာစစ္ စဥ္က လူႀကီး မဆန္ စြာ ေျဖခြင့္ permit ကို ေႏွာင့္ေႏွးကာ စာေမးပြဲ ေန႔ မွ ဖုန္းဆက္ အေၾကာင္းၾကားသည္။ (စာအၿမဲ ေခါင္းထဲတြင္ရွိေသာ ဆရာ စာေမးပြဲ ေအာင္ ခဲ့ ပါသည္။) သူ၏ အျပစ္ မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေဆး ကုသသျဖင့္ ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္သန္းေရြွ ကို အၿမဲ ကုတ္ေၾကာဆြဲ ေပးသူကား ဝန္ႀကီးျဖစ္လာ၏။
တဖန္ Surgery အလြႏ္ ထူးခၽြႏ္ သျဖင့္ FRCP Part I ကို လက္ေထာက္ဆရာဝန္ ဘဝတြင္ ေအာင္ျမင္ သူ ကိုလည္း အမိႏ့္ မနာခံမွု ျဖင့္ နယ္ျခား ပို႔ပစ္သည္။ ထို MBBS သာ ရွိေသာ သူက စာေမးပြဲ ေအာင္ၿပီး လူႀကီးမ်ား စိတ္ၾကုိက္ ေရြးခ်ယ္ ထားေသာ ဘြဲ့လြႏ္ M.MedSc အခ်ို. မေအာင္ျမင္ျခင္းက အရွက္ရေစေသာ္ျငား လူႀကီး မဆန္မွုကို ျပသခဲ့သည္။ Personal jealousy could be the most contributing factor in downfall of Myanmar Medicine, even worse than Military Generals! 
          ျပန္ေကာက္ရလွ်င္ MRCP, FRCS, MRCOG ေျဖရန္ ဘြဲ့လြႏ္ ၿပီးစရာ မလိုပါ။ Ko Htut Kyaw Win ေဖာ္ျပသကဲ့ သို႔ MRCP, FRCS ဆိုသည္မွာ မွတ္ေက်ာက္ တင္ သည့္ Entry Level Exam သာျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆက္တြဲ အေနျဖင့္သာ အထူးကု ပညာရပ္မ်ား e.g. Cardiology, Urology, Neurosurgery  မ်ား training သင္ယူၿပီးမွသာ အထူးကု ျဖစ္ေပမည္။ United States   တြင္မူ Entry Level – USMLE  ေအာင္ျမင္မွ Residency Training သင္ယူရ၏။ အဖန္တလဲလဲ ေဖာ္ျပေနေသာ Training မွာ အေရးႀကီး လွ၏။ အခ်ို႕သည္ MRCP ေအာင္ျမင္ေသာ္ျငား အလုပ္ အေျခတက် မရပဲ ဟိုေဆးရံုတြင္၃လ၊ သည္ေဆးရံုတြင္ ၆လ စသည္ျဖင့္ half trained ျဖစ္ၿပီး ျပည္ေတာ္ျပန္ လွ်င္ အထူးကုဟု မဆိုႏိုင္ပါ။ Ko Htut Kyaw Win တီထြင္ ေျပာသည္ မဟုတ္။ အလြန္ ပြင့္လင္းစြာ သင္ျပ ေျပာတတ္သူ ၊ အခြဲအစိတ္လည္း ေတာ္သူ ဆရာ ဦးသန္းေအး လဲ ထိုသို႔ပင္ ေျပာျပဘူး၏။ 
          ဒုတိယ အေနျဖင့္ ေဆြးေႏြးလိုသည္မွာ ၁၉၈၈-၁၉၉၀၊၁၉၉၁ တြင္ တႀကိမ္၊ ၁၉၉၆-၁၉၉၈ တြင္ တႀကိမ္ ေဆးေက်ာင္း ပိတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၈ တြင္ ျပည္သူ ေထာင္ေသာင္း မက ေသြးေျမက် ခဲ့ ရ သျဖင့္ ထပ္မံ ေသြးေျမက်မွု မျဖစ္ရန္ ေက်ာင္းပိတ္သည္ကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ မလိုလားေသာ္လည္း လက္ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၆ တြင္ တဖန္ ေက်ာင္းပိတ္ေသာ အခါ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ပညာေရး ၄ႏွစ္ မက ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့ရသည္။ သည္ ျဖစ္ရပ္ မွာ ဗိုလ္ခ်ုပ္ မ်ားႏွင့္ မဆိုင္ေတာ့၊ ဝႏ္ႀကီးျဖစ္သူ ဗိုလ္ကက္စိန္ မွ ဆရာဝႏ္ ႀကီးမ်ား ႏွင့္ ေဆြးေႏြးတိုင္း “အခြင့္အခါ မသင့္ေသးေၾကာင္းပါ ဘုရား” မ်ားသာ ၾကားရေၾကာင္း သိရသည္။ အစည္းအေဝး တြင္ သားသမီး ရွိသူ မ်ားက ျငင္းခံု ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။  သမိုင္း အခ်က္ တို႕ကို လူႀကီးမ်ား သက္ရွိထင္ရွား ရွိ ခ်ိန္ တြင္ ရွင္းလင္းသင့္သည္။ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္မ်ား လက္ထက္ ပင္ ေက်ာင္း ႏွစ္ရွည္ ပိတ္ မွု မရိွ ပါ။ 
          အဆိုးဆံုး က ေတာ့ “မည္သို႔ျပုလိုက္သည္ မသိ” နည္းစနစ္ ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္သျဖင့္၊ ေတာ္သူမ်ားမွာလည္း သိပ္မရွိေတာ့သျဖင့္ ယခုေခတ္ M.MedSc တန္းတြင္မူ Viral Hepatitis ဘယ္ႏွစ္ မ်ိုး ရွိသလဲ မသိေသာ၊ (ႏယ္စပ္ ေဝးလံေဒသ တာဝႏ္ ထမ္းေဆာင္ သျဖင့္ ဝႏ္ႀကီး စိတ္တိုင္းၾက ေရြးခ်ယ္) ေရာဂါ ေဆးပညာ အေျခခံ ေခါင္း ထဲ တြင္ မရွိေတာ့ ေသာ ဆရာဝႏ္ မ်ားသာ ေရြးခ်ယ္ ေတာ့ သည္။ အျခား ဌာနမ်ားနည္းတူ က်န္းမာေရးဌာနသည္လည္း ပ်က္စီးခဲ့သည္မွာ ဘြဲ့လြႏ္ေရြးခ်ယ္၊ ဝႏ္ထမ္း ေနရာခ်ထားေရး အစံုပါဝင္သည္။ ေဆးေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းသား ဘဝ ၿပီးေနာက္ အလုပ္သင္ ႏွင့္ M.Med.Sc ဘြဲ့လြန္မ်ား အတြက္မူ Training Curriculums ေသေသခ်ာခ်ာ မရွိပါ။ သည္အခ်က္သည္ UK, USA training ႏွင့္ အဓိက ကြာျခားခ်က္ ျဖစ္သည္။ ေဆးထိုး ေသြးေဖါက္သာ အဓိက ခိုင္းေနပါက ေတာက္တို မယ္ရ လုပ္သားသာ ျဖစ္ လာမည္။ ဘြဲ့လြႏ္ မ်ားကိုမူ စာပိုသင္သင့္သည္။ 
           သို႔ျဖစ္၌ သည္ level တြင္ ပိုမို ျပုျပင္သင့္သည္။ နိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ အေနျဖင့္လည္း ပိုက္ဆံ တျပားမွ် ပို မကုန္သြားပါ။
၁) အျဖစ္မ်ားေသာ၊ အသက္အႏၲရာယ္ ရွိႏိုင္သည့္ ေရာဂါ e.g. Stroke, DKA, Acute Myocardial Infarct (ေလျဖတ္၊ ဆီးခ်ို အဆိပ္သင့္၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္) မ်ားကို Protocol/guideline, checklist မ်ား ခ်မွတ္ခါ ကုသသင့္သည္။ စာရြက္ဖိုးသာကုန္မည္။ ပထမ အက်ိုးအျမတ္ အေနျဖင့္ လူနာကို ျမန္ဆန္စြာ ကုသမွု ေပးႏိုင္မည္။ စကၠန္႕ တိုင္းသည္ အေရးႀကီးသည္။ ဒုတိယအေနျဖင့္ တေျပးညီ treatment ေပးႏိုင္မည္။ ဥပမာ ဂုဏ္ထူးရ ေက်ာင္းသား၊ဆရာဝႏ္က ေဆး ၈ မ်ိုး စရႏ္ သိၿပီး တျခား supple ျဖင့္ ကပ္ေအာင္လာသူက ေဆး ၄မ်ိုးသာေပးလွ်င္ လူနာအတြက္ မေကာင္း ႏိုင္ပါ။ သည္ အခ်ိန္သည္ ဉာဏ္စမ္း ပေဟ႒ိ  လုပ္ရမည့္ အခ်ိန္ မဟုတ္ပါ။
၂) လူႀကီးမ်ားကလည္း ego မ်ားကို ေလွ်ာ့ၿပီး တိုင္းျပည္ အနာဂါတ္ အတြက္၊ လက္ေအာက္ ငယ္သား တပည့္မ်ား လုပ္ငန္းခြင္ ေပ်ာ္လာေအာင္၊ အနာဂါတ္မဲ့ ျဖစ္ေနသည္ မထင္ရေအာင္ လုပ္ေဆာင္သင့္သည္။ ဥပမာ ဆရာဦးၫွြႏ့္သိန္း ကဲ့သို႔ MRCP exam ကို ျမန္မာျပည္သို႔ ေခၚေဆာင္လာၿပီး အားလံုး ေျဖဆိုႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းသည္ ဂုဏ္ယူစရာပင္ ျဖစ္သည္။ MRCP သည္ လူႀကီးသားသမီးတို႔အတြက္သာ မဟုတ္ေတာ့။ အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ FRCS exam ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္လွ်င္ “ဆီႏွင့္ေရ” ကြာျခားလွ၏။ ထို႔ျပင္ အစိုးရ အေနျဖင့္လည္း ပိုက္ဆံ တျပားမွ် ပို မကုန္သြားပါ။
၃) သည္ အခ်က္သည္ အေရးအႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္မွ Technology & Training ကို တတ္ႏိုင္သမွ် ပံ႔ပိုးလာခ်ိန္ (ယခင္ကလို အနာဂါတ္မဲ႔ ႏွစ္၄၀-၅၀၊ ၁၉၆၂-၂၀၁၀ ခန္႕) ဆရာဝႏ္ မ်ားကလည္း ေရွး႐ိုးက်ေသာ္လည္း အၿမဲ လိုအပ္ေနဆဲ ျဖစ္သည့္ Knowledge (Human Resources) ကို အျမင့္ ဆံုး ရွိေနေစရမည္။ ၁၀တန္း ေအာင္ၿပီးသူတိုင္း English စာဖတ္တတ္ပါသည္။ Text book ဆိုသည္မွာ ေက်ာင္းသားဘဝကတည္းမွ ဖတ္ရန္ ျဖစ္သည္။ ေပ်ာ္လွ်င္လည္း စာဖတ္ပါ။ စိတ္ညစ္ေနလဲစာဖတ္ပါ။ မတရား အလုပ္ခံလိုက္ရလည္း စာဖတ္ပါ။ ကိုယ္ကသာ ပညာျပည့္ လွ်င္ တကမာၻလံုး ဘယ္သြားသြား အလုပ္ လုပ္လို႔ရပါသည္။  
နိဂံုး
        မနာလို ျဖစ္ေနသူမ်ား အတြက္ အသက္ ရြယ္တူ ျဖစ္သည့္ Ko Kyaw Soe Win (KSW)  vs. Ko Htut Kyaw Win (HKW) တို႔ကို နိွုင္းယွဥ္ျပပါမည္။ ႏွစ္ဦးလံုး မွာ အသက္ ၄၅ ခန္႕ရွိၿပီး ေဆးေက်ာင္း ၿပီး သည္မွာ ႏွစ္ ၂၀ နီးပါး ရွိသည္။ ေက်ာင္းမ်ား သာ ၃-၄ႏွစ္ မပိတ္ ပါက အလုပ္လုပ္ရႏ္၊ လူနာမ်ားကို ကူညီႏိုင္ရႏ္ ၃-၄ႏွစ္ပိုမည္ ျဖစ္သည္။. 
KSW ေက်ာင္းၿပီးသည့္ အခ်ိန္တြင္ အလုပ္ဝင္သည္ဟု ယူဆပါသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ စနစ္ အရ ပထမ ဘြဲ့လြႏ္ တက္ရပါသည္။ Training က ၂ႏွစ္ၾကာသည္ ဟုထင္သည္။  ဘြဲ့လြႏ္ တက္ခြဲ့ မရမွီ ၂-၃ ႏွစ္ ေစာင့္ရသည္ ဟုထင္သည္။ (အဘယ္ေၾကာင့္ မူ မရွင္းပါ။ လူႀကီးမ်ား အလိုဟုသာ ဆိုပါစို႔။ ) ဘြဲ့ လြႏ္ ၿပီးသြား ခ်ိန္ တြင္မူ Interventional Cardiology ေပၚလာၿပီး (ၾကား ကာလ မည္မွ် ေစာင့္ရသည္ ေတာ့ မသိပါ။) Singapore, England တြင္ training ရခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ တြင္ေတာ့  PCI ကို ျမန္မာျပည္ တြင္ Independent လုပ္ ႏိုင္သည္။ ေက်ာင္း ၿပီးခ်ိန္မွ သူ ဝါသနာ ပါရာ လုပ္ရဖို႔ ၁၈ ႏွစ္ခန္႕ေစာင့္ရသည္ ဟု ထင္သည္။
HKW မွာမူ ေက်ာင္းၿပီးသည္ ႏွင့္   England သြား ၿပီး  MRCP ျမန္ဆန္စြာ ေအာင္ျမင္ ခဲ့ၿပီး အလုပ္လုပ္ ေနသည္ ဟု ယူဆသည္။ ထို႔ေနာက္ အခြင့္အလမ္း ပိုရသည့္ United States သို႔ေရာက္လာသည္။  (တခ်က္ေထာက္ျပလိုသည္မွာ စြန္႕စားကာ ျပည္ပ ထြက္ခဲ့သူတိုင္း ပန္းခင္းလမ္း ေလွ်ာက္ရသည္ မဟွတ္။ ေဒၚလာ ၁၀၀၊ ၁၀၀၀ စသည္ျဖင့္ ကုတ္ကပ္စုလာၿပီး Comfort zone မွ ထြက္ခါ လာခဲ့သည္။ England သို႔ Non-EU countries မွလာသူမ်ား အလုပ္ရ၇န္ ခက္ခဲတတ္သည္။ ) US တြင္ Another entry level   ျဖစ္သည့္  USMLE ထပ္မံ ေျဖဆိုရၿပီး fellowship training – Interventional cardiology (4years) ကို ၂၀၀၈ တြင္ training ၿပီးဆံုး သည္။ သူ ဝါသနာ ပါ ရာ လုပ္ဖိုု႔ ၁၄ႏွစ္ ေစာင့္ရသည္။
၁၈ႏွစ္ ႏွင့္ ၁၄ႏွစ္၊ ၄ ႏွစ္သာ ကြာသည္ကို အဘယ္ေၾကာင့္ ေျပာမဆံုးေအာင္ျဖစ္ေနၾကသနည္း။ ႏွစ္ဦးစလံုးမွာ ေခတ္ဆိုး၏ သားေကာင္မ်ားသာ။ သို႔မဟုတ္ပါက Interventional Cardiology Training သည္ USA တြင္၇ႏွစ္သာ အမ်ားဆံုးၾကာမည္။ အျခားတိုင္းျပည္တြင္ သင္ၾကားပါက ထိုမွ်ပင္ မၾကာႏိုင္။   ေငြေၾကး အတြက္ ဆို လွ်င္ KSW, HKW တို႔ ၁၄-၁၈ႏွစ္ လံုးပါးစရာမလို။ စီးပြားေရး လုပ္သည့္ အတန္းေဖာ္ သူငယ္ခ်င္း အခ်ို႕ ေဒၚလာ သန္းႂကြယ္ သူေဌး ျဖစ္ခဲ့သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ တခု မကေတာ့ပါ။ 
         ကၽြႏ္ုပ္သည္ သန္းႂကြယ္ သူေဌး သား မဟုတ္ပါ။  တာဝႏ္ထမ္းေဆာင္ခ်ိန္ ရေသာ လစာသည္ လူနာအတြက္ပင္ ေဆးဝယ္ လို႔ မေလာက္ပါ။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ Professor တဦး ထြက္ ခြင့္ ေတာင္း ခ်ိန္ တြင္ “က်မသည္ နိုင္ငံေတာ္မွ ေစလြွတ္ေသာ ပညာေတာ္သင္ ၿပီး ခ်ိန္ ေနာက္ပိုင္း ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ၿပီးၿပီ။ ယခု ရရိွေနေသာ လခ သည္ သူမ၏ ယဥ္ေမာင္း လစာ ပင္ မရိွသျဖင့္ ထြက္ခြင့္ ေတာင္း ပါ သည္။” ထိုေခတ္ကို ရုပ္လံုးေပၚေစေသာစကား ျဖစ္သည္။ သူသည္ Basic Science ဆရာ ျဖစ္သျဖင့္ ေဆးခန္း မထိုင္ပါ။ က်န္းဦးစီး အေနျဖင့္မူ ဆရာဝႏ္ မွႏ္သမွ် “ဘုရားကၽြန္ (အသက္ရိွသေရြ႕ ေစလိုရာေစပိုင္ခြင့္ရွိ)” ဟု သေဘာထားပံု ရသည္။ မည္သူမွ် ေဆးေက်ာင္း တက္ခ်ိန္၊ အလုပ္ ဝင္ခ်ိန္ တြင္ ၁ ႏွစ္၊ ၁၀ ႏွစ္၊ တသက္လံုး စသည္ျဖင့္ ကတိခံဝႏ္ခ်က္ မေပးခဲ့ေသာ္ျငား က်န္းဦးစီး အေနျဖင့္ ထြက္ခြင့္ေပး ျခင္း သည္ they are doing us  a big favor ဟု ထင္ပံု ရသည္။
ပထမတြင္ ကၽြႏ္ုပ္ သည္ ဆိုးဝါးေသာ စနစ္ေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္ အပါအဝင္ ဆရာဝန္ မ်ား ၏ အနာဂါတ္ ကို စိတ္ပူမိသည္။ ဒုတိယ အေနျဖင့္ အသက္ႀကီးလာေသာ မိဘ မ်ား အတြက္ က်န္းမာေရး၊ သားသမီး မ်ား ရွိ လာ လွ်င္ ပညာေရး အတြက္ စိတ္ပူ၏။ ယခုေနာက္ဆံုးတြင္ ကၽြႏ္ုပ္ ၏ Senior, teacher မ်ား ထြက္ခြင့္ ကန္႕သတ္ ခံရေသာ အခါ ေနာက္က်သည့္ေျခေထာက္ သစၥာေဖာက္ ဟုသာ ထင္ျမင္မိပါေတာ့ေလသတည္း။      ။ 
(ေဟာသည္က (ဗြိဳက္စ္ဂ်ာနယ္မွာ ပါတဲ့ေဆာင္းပါး) စာကို ဖတ္ရႈျပီးေနာက္ ေရးသည္ဟု ဆိုပါသည္။