ေမာင္လူေပ – ဟယ္လို ကယ္လီဖိုးနီးယား – ၃

ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ဆိုေတာ့ ျပည္နယ္အစိုးရရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္က ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕လို ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေတာ့မရွိ။ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး(Governor) က အုပ္ခ်ဳပ္တယ္။ ဒီလူကို ျပည္နယ္သားေတြက ေလးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္တယ္။ ႏွစ္ႀကိမ္ဆက္တိုက္ထက္ ပိုလုပ္ခြင့္မရွိ။

အေမရိကားက ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုဝင္ ျပည္နယ္တစ္ခုမို႔ သူ႔မွာလည္း ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ခုရွိတယ္။ ျပည္နယ္ရဲ႕အထက္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ခုလံုးမွာ ဒီမိုကရက္အမတ္ေတြပဲ လႊမ္းမိုးၾကတယ္။ ေရွး႐ိုးစြဲေတြနည္းတဲ့ျပည္နယ္မို႔ ေရွး႐ိုးစြဲရီဗတ္ဗလီကန္ေတြ အားမေကာင္း။

ကယ္လီဖိုုးနီးယား လက္ရွိ ဂါဗနာနဲ႔ ယခင္ ဂါဗနာေဟာင္းၾကီးမ်ား (ဘေရာင္း၊ ရီဂင္နဲ႔ အာႏိုုး)

အရင္ကေရးဖူးခဲ့သလိုပဲ အစိုးရသံုးရပ္ရွိတဲ့ အေမရိကားမွာ ဗဟိုအစိုးရ၊ ျပည္နယ္အစိုးရနဲ႔ ဌာေနၿမိဳ႕ရြာအစိုးရ သံုးခုလံုး သူ႔အာဏာနဲ႔သူ။ ရတဲ့အခြန္ကို ခြဲယူၾကတယ္။ အလုပ္ကိုေပါင္းလုပ္ၾကတယ္။ အစိုးေတြ သေဘာကြဲၾကရင္ တရားရံုးမွာရွင္းတယ္။ တရားရံုးအဆံုးအျဖတ္ကအတည္။အာဏာက တစ္ေနရာထဲမရွိတဲ့အတြက္ အာဏာရွင္ေတြျဖစ္လာမွာ ပူစရာမလို။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြပြတ္တိုက္မႈျဖစ္ရင္ တရားေရးကအျမင့္ဆံုးအာဏာမို႔ သူ႔ဆံုးျဖတ္မႈကို လက္ခံရတယ္။ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာက လႊတ္ေတာ္မွာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာက အစိုးေတြဆီမွာ။

အခု၂၀၁၈ကစၿပီး ၂၁ႏွစ္ေက်ာ္သူတိုင္း ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ တစ္ရက္ကိုေဆးေျခာက္တစ္ေအာင္စအထိ တရားဝင္ဝယ္ယူသံုးစြဲခြင့္ရွိတယ္။ ၂၀၁၆ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္နယ္သားေတြက တရားဝင္သံုးခြင့္ျပဳေရး မဲေပးခဲ့လို႔ပဲ။ အိမ္မွာ ေဆးေျခာက္ပင္ ေျခာက္ပင္ထိ စိုက္ခြင့္ရွိတယ္။ ျပည္နယ္အစိုးရကခြင့္ျပဳတယ္။ ဗဟိုအစိုးရက ေဆးေျခာက္တရားမဝင္လို႔ ခြင့္မျပဳ။ တရားရံုးမွာရွင္းၾကေပါ့။ ေလာေလာဆယ္အထိေတာ့ တရားဝင္ေဆးေျခာက္သံုးခြင္ျပဳထားတယ္။ေဆးေျခာက္ေတာင္ တရားဝင္သံုးစြဲလို႔ရတဲ့ျပည္နယ္မို႔ လြတ္လပ္လွခ်ည္လားလို႔မထင္ေစလို။ နည္းဥပေဒေတြနဲ႔ ျပန္ခ်ည္ထားတယ္။ ကိုယ့္အိမ္မွာပဲကိုယ္သံုးစြဲၾက။ မူးေနရင္ ကားမေမာင္းရ။

ဒီျပည္နယ္က ျပည္သူေတြသြားလာရာ ေနရာတိုင္းမွာ ေဆးလိပ္မေသာက္ရ။ စားေသာက္ဆိုင္၊ ေစ်း၊ ေရွာ့ပင္ေမာ၊ ပန္းျခံ ေနရာအကုန္လိုလို မေသာက္ရေတာ့ ေသာက္ဖို႔ေနရာ မရွိ။ ေသာက္ခ်င္လြန္းရင္ အျပင္ထြက္ၿပီး ဝင္ေပါက္နဲ႔ ေပတစ္ရာအကြာမွာ သြားေသာက္ေပေတာ့။ အခြန္ကလည္းေၾကာက္စရာေကာက္ေသးေတာ့ ေဆးလိပ္တစ္ဘူးက ရွစ္ေဒၚလာနီးနီးေပးရမွာ။ ေစ်းႀကီး၊ ေသာက္ဖို႔ေနရာမရွိေတာ့ ဒီကိုေရာက္လာတဲ့ျမန္မာေတြ ေဆးလိပ္ျပတ္ကုန္ၾကတယ္။ အသက္၂၁ႏွစ္မျပည့္ရင္လည္း ေဆးလိပ္မေရာင္း။ အသက္ျပည့္ေၾကာင္း မွတ္ပံုတင္ျပမွ ေရာင္းတယ္။ အရက္လည္းအတူတူပဲ။

ကိုယ့္တာဝန္ကိုယ္ယူ။ ကိုယ့္အခြန္ကိုယ္ေပး။ လူလည္က်ၿပီးအခြန္ေရွာင္သူေတြရွိေပမဲ့ မိရင္ မသက္သာ။ အေႂကြးကိုအတိုးနဲ႔တြက္ေဆာင္ခိုင္းတဲ့အျပင္ နာမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းေသးတယ္။ မေပးႏိုင္ရင္ အကုန္သိမ္းပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ားစုက အခြန္မေရွာင္ရဲၾက။ ျပည္နယ္အစိုးရက သူရတဲ့ေငြေတြနဲ႔လည္ပတ္တယ္။ ျပည္သူေတြအတြက္ ျပန္သံုးတယ္။

ျပည္နယ္ရဲ႕က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈက MediCal ဆိုၿပီးသီးျခားရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္ကအလည္လာၾကသူေတြ ေဆးျပခ်င္ရင္သံုးရတဲ့ အာမခံစနစ္။ ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာေနၿပီး က်န္းမာေရးအာမခံမဝယ္ႏိုင္သူ၊ ဝင္ေငြမရွိသူေတြအားထားရတယ္။

ပညာေရးအေနနဲ႔လည္း ျပည္နယ္က တကၠသိုလ္စနစ္အမ်ိဳးမ်ိဳးထူေထာင္ၿပီး အဆင့္ျမင့္ပညာေတြသင္ယူႏိုင္ေအာင္ ေထာက္ပ့ံေပးတယ္။ ျပည္နယ္မွာတစ္ႏွစ္အနည္းဆံုးေနဖူးရင္ ျပည္နယ္သားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳေပးတယ္။ ေက်ာင္းတက္ရင္ ကုန္ၾကေငြေလးပံုတစ္ပံုေလာက္ပဲေပးရတယ္။ ျပည္နယ္တကၠသိုလ္ေတြထဲက ကယ္လီဖိုးနီးယားတကၠသိုလ္(ဘာကေလ) (University of California, Berkeley)ဟာဆိုရင္ ကမ႓ာ့ထိပ္တန္းတကၠသိုလ္ႀကီးတစ္ခုပဲ။ ကယ္လီဖိုးနီးယားတကၠသိုလ္(အယ္လ္ေအ, ဆန္ဒီေရဂို,ေဒးဗစ္) (University of California, L.A, San Diego, Davis)တဲ့တကၠသိုလ္ႀကီးေတြကလည္း ကမ႓ာေက်ာ္တကၠသိုလ္စာရင္းထဲမွာပါဝင္တယ္။ အစိုးရေက်ာင္းမဟုတ္တဲ့ကမ႓ာ့ထိပ္တန္းတကၠသိုလ္ႀကီးေတြထဲမွာ ထိပ္ဆံုးစာရင္းဝင္ စတန္းဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္(Stanford University)တို႔ ေတာင္ပိုင္းကယ္လီဖိုးနီးယားတကၠသိုလ္(University of Southern California)တို႔ကလည္း အလြန္နာမည္ႀကီး။ ဒါေၾကာင့္ ကမ႓ာအရပ္ရပ္က တတ္ႏိုင္သူေတြရဲ႕ကေလးေတြ ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ ပညာသင္ၾကတယ္။ကယ္လီဖိုးနီးယားဟာ မပူလြန္းမေအးလြန္းတဲ့ ေျမထဲပင္လယ္ရာသီဥတုရွိတယ္၊ သာမန္အားျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းတယ္၊ လူမ်ိဳးအသားအေရာင္ခြဲျခားမႈနည္းတယ္၊ အလုပ္အကိုင္ေပါတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ အျခားျပည္နယ္ေတြက အေျခခ်သူေတြအႀကိဳက္ဆံုးနဲ႔ေနလို႔ အေမရိကားရဲ႕ေနလို႔အေကာင္းဆံုးၿမိဳ႕ေတြစာရင္းမွာ ဒီျပည္နယ္ကၿမိဳ႕ေတြကပဲ ထိပ္မွာေရာက္ေနတာဟာ အ့ံၾသစရာမရွိ။

ျမန္မာေတြအတြက္ကယ္လီဖိုးနီးယား၊ ေရႊႏိုင္ငံက ေရႊေတြအတြက္ ေရႊျပည္နယ္ကို မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြ လာလည္ၾကပါဦးလို႔ ဖိတ္ေခၚရင္း ဟယ္လို…ကယ္နီဖိုးနီးယား မိတ္ဆက္ေဆာင္းပါးေလးကို အဆံုးသတ္ပါရေစ။

မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းအေပါင္း က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။

ခ်စ္ျခင္းအားျဖင့္

ေမာင္လူေပ(ခ) ေမာင္ေရခဲ